ΘΑ ΓΙΝΟΥΜΕ ΚΑΤΙ; ΘΑ ΠΑΜΕ ΠΡΟΣ ΚΑΠΟΥ;

Από τον Φαίδωνα Θεοφίλου

Δεν ήταν λίγες οι φορές που από αυτό το βήμα επιχειρήσαμε να προσεγγίσουμε θέματα που αφορούσαν στην εθνική μας αυτογνωσία. Συχνά γίναμε δυσάρεστοι ασκώντας σκληρή κριτική για όλους εμάς τους Νεοέλληνες, εκφράζοντας όμως την αγωνία μας για το ποιοι είμαστε και που πάμε. Άλλοτε πάλι επιχειρήσαμε να αγγίξουμε τις ευαίσθητες χορδές των συμπατριωτών μας με κείμενα όπως το: «ΘΕΛΟΥΜΕ ΑΝΟΙΞΗ ΠΑΝΤΟΥ» Ι και ΙΙ.
.
Υπενθυμίσαμε τον αδιέξοδο δρόμο που βάδιζε η χώρα και προβλέψαμε την κατάληξή του όταν η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων ήταν μεσ’ την καλή χαρά. Φυσικά, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι μας διαβάζει ένας τεράστιος αριθμός αναγνωστών ώστε να προκαλέσουμε συζητήσεις , προβληματισμό και συλλογική ενεργοποίηση της σκέψης. Όμως όλα αυτά, υποθέτω πως γίνονται μέσα στο συγκεκριμένο κύκλο αναγνωστών που μας διαβάζουν. Άλλωστε ο κάθε σκεπτόμενος πολίτης έχει την υποχρέωση να κάνει το χρέος του, έστω κι αν το αναγνωστικό του κοινό δεν είναι πολυάριθμο.
.
Όλα αυτά τα θέματα λοιπόν που προανέφερα, δεν γράφτηκαν τώρα με την γενική κρίση της χώρας (δεν είναι μόνο οικονομική) αλλά σε καιρούς ανύποπτους, για το που θα καταλήγαμε ως χώρα και κοινωνία.

Σήμερα έχω την καλή ευκαιρία να παραθέσω εδώ μερικές σκέψεις και ερωτήματα του μεγάλου Έλληνα στοχαστή και φιλόσοφου Κώστα Αξελού, από το βιβλίο του «Η ΜΟΙΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ» που κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Ελλάδα.

Ενδεικτικά, ο κριτικός και συγγραφέας Τάκης Θεοδωρόπουλος γράφει στα «ΝΕΑ» για το βιβλίο: «Η αλήθεια είναι πως διαβάζοντας το κείμενο αυτό του Αξελού, πάλευα να ξεπεράσω το αίσθημα της απογοήτευσης που μου προκαλούσε η ακρίβεια των στοχασμών του».

Ιδού λοιπόν μερικές σκέψεις από το βιβλίο του Κώστα Αξελού:
.
«Οι Νεοέλληνες που διατρέχουν τον κόσμο κι εγκαθίστανται λίγο πολύ παντού δεν συνδέονται ούτε μεταξύ τους ούτε με το κέντρο».
.
«Μήπως το κατεξοχήν νεοελληνικό θέαμα συγγενεύει με το μελόδραμα και το ιλαρόδραμα»;
.
«Υπάρχουν στις μέρες μας Νεοέλληνες που φθάνουν σ’ ένα ορισμένο επίπεδο.
Εκείνο που λείπει είναι η σύγκλιση του συνόλου των προσπαθειών».
.
«Η νεωτερική Ελλάδα είναι κάτι παραπάνω από ένα μουσείο και κάτι παραπάνω από μια χώρα απλώς γραφική. Είναι, όμως, και κάτι λιγότερο από μια όντως νεωτερική πραγματικότητα».
.
Η ευρωπαϊκή σκέψη διατηρεί έναν κατά πολύ ζωηρότερο διάλογο με την αρχαία σκέψη απ’ ότι η νεοελληνική σκέψη. Και η ευρωπαϊκή σκέψη είναι, επίσης,
σκέψη του επίκαιρου.
.
Οι Νεοέλληνες δεν κατασκευάζουν τον κόσμο, ούτε καν την ίδια τη χώρα τους. Δεν ξέρουν να «φτιάχνουν».Οι άνθρωποι της χώρας αυτής κοπιάζουν αλλά δεν παράγουν έργο».
.
Και βλέπουμε να αναδύεται η πολιτική (α)-συνειδησία.
Η πολιτική προέρχεται από την πόλιν (άστυ) και η σύγχρονη Ελλάδα τείνει,
από τότε που συγκροτήθηκε, να πραγματώνει το παράδοξο μιας πολιτικής πραγμάτωσης που δεν έχει κέντρο πραγμάτωσης».
.
Η μείζων αυταπάτη της νεοελληνικής συνείδησης είναι εκείνο το οποίο η ίδια (με ελάχιστη μετριοφροσύνη) ονομάζει ελληνοκεντρισμό. Οι δύο λέξεις που συνθέτουν τον όρο είναι ελληνικές. Τι σημαίνει όμως ο όρος αυτός; Ελληνοκεντρική είναι η σύλληψη που θέλει την Ελλάδα να αποτελεί ένα κέντρο. Κέντρο τίνος πράγματος;
.
Οι χώρες που δεν δημιούργησαν τον σύγχρονο κόσμο οφείλουν να πραγματοποιήσουν ξανά και για δικό τους λογαριασμό τούτες τις κατακτήσεις αν δεν θέλουν να ζουν διαρκώς σαν φτωχοί συγγενείς,
τους οποίους από καιρό σε καιρό έρχονται να τους επισκεφθούν οι πλούσιοι συγγενείς τους για να γευθούν τη χάρη της γραφικής τους ζωής».
.
Και τα ερωτήματα που ο Κώστας Αξελός έθεσε το 1954 και βρίσκουν τις τραγικές τους απαντήσεις στη σημερινή γενική καθίζηση...
.
Πώς μια Ελλάδα καταδικασμένη να πάρει τους δρόμους της νεωτερικότητας παραμένει εγκλωβισμένη στις εσωτερικές της αντιφάσεις;
.
Γιατί δεν μπορεί παρά μόνο να γευτεί τους καρπούς της Δύσης
χωρίς να μετέχει στη δημιουργία;
.
Γιατί δεν παράγει σκέψη, και τελικά με τί ζει;
.
Θα κλείσω αυτό το σημείωμα με μια ακόμα σκέψη:
Όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσουμε ποιοι είμαστε και που πάμε, τόσο πιο γρήγορα θα αυξήσουμε την δυνατότητα να γίνουμε κάτι, να πάμε προς κάπου… Διαφορετικά, θα συνεχίσουμε στο πουθενά…