Τετάρτη, Νοεμβρίου 18, 2009

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΤΡΟΦΙΜΟΥ



Η συνέντευξη αυτή που περιλαμβάνεται στο μυθιστόρημά μου «Ο Τρόφιμος», προκλήθηκε από το εξής γεγονός: Ένας δημοσιογράφος περνούσε έξω από ένα ίδρυμα και είδε δίπλα στον τοίχο της κεντρικής πύλης του ιδρύματος, ένα χαρτί κολλημένο που έγραφε με μαύρο μαρκαδόρο:

«Αν κάποτε οι εξουσίες
σκύψουν
τείνοντας το αυτί
στα χείλη των ποιητών,
το κέρδος
δε θα ‘ναι που θ’ ακούσουν
μα το σκύψιμο»

Ο δημοσιογράφος εντυπωσιάστηκε, κατάλαβε ότι κάποιος τρόφιμος από το ίδρυμα το έγραψε, κίνησε γη και ουρανό και έπεισε τους υπεύθυνους, που ήξεραν ότι ήταν πράγματι ο συγκεκριμένος τρόφιμος αλλά γι αυτό όχι και τυχαίος να μιλήσει μαζί του.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

- Γιάννης Κοντολέων! Σας ευχαριστώ που δεχτήκατε να μιλήσουμε.
- Τρόφιμος της πτέρυγας Α! Τι πιο αυτονόητο να μιλούν οι άνθρωποι και να το
ευχαριστιούνται;
- Ναι έχετε δίκιο. Ξεροκατάπιε. Είστε καιρό εδώ;
- Ναι, πολύ καιρό αλλά δεν ξέρω πόσο. Έχει σημασία;
- Όχι απλώς ρώτησα.
Ξεροκατάπιε πάλι αμήχανα. Ο μικρός γιατρός πήγε να μιλήσει, έκανε μια γκριμάτσα,
σταμάτησε. Ήταν φανερό πως αποφάσιζε να μην αναμιχθεί στη συζήτηση.
- Τα περνάτε καλά εδώ;
- Δεν ξέρω πως το εννοείτε, αλλά, όπως εγώ το εννοώ, αυτό εξαρτάται περισσότερο από μένα παρά από άλλους παράγοντες.
- Δηλαδή;
- Να! Ένα φαΐ κι ένα νερό μπορεί κάποιος σχεδόν πάντα να το έχει. Κατά τα άλλα, ταξιδεύω, σκέπτομαι, εποπτεύω και πονάω.
- Μήπως θέλετε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;
- Όχι. Όταν αναλύονται πολύ τα πράγματα ξεφτίζουν. Πάντως γενικά έχω μια πληρότητα που όλο εντείνεται. Ώσπου, ελπίζω να φθάσω κάποτε να μη χωράω στο σώμα μου.
- Εντάξει δεν θα προσπαθήσω ν’ αποσπάσω αναλυτικές διευκρινίσεις. Άλλωστε μιλάτε πολύ ωραία.
- Ο καθείς με τα όπλα του.
- Είναι δική σας αυτή η έκφραση;
- Όχι είναι του ποιητή. Άρα όλων μας.
- Αν σας ρωτούσα τι είδους άνθρωποι είναι οι ποιητές;
- Οι ποιητές έχουν πιο ζωντανό απ’ τους άλλους ανθρώπους το θείο στοιχείο μέσα τους και ταυτόχρονα το γήινο. Η διαρκής σύγκρουση των δύο αυτών στοιχείων, είναι το μαρτύριο και η ευτυχία τους. Μετά ακολουθεί το έργο τους.
- Τι άλλη εικόνα έχετε για τους ποιητές;
- Είναι σα μικροί περιφερόμενοι πλανήτες μέσα στο σύμπαν, ενταγμένοι σ’ αυτό, και με μια επώδυνη αυτάρκεια στη μοναξιά.
- Και ποια νομίζετε ότι είναι η θέση των ποιητών και της ποίησης στις κοινωνίες;
- Αυτή που ήταν πάντα. Δηλαδή όμοια με των τζιτζικιών. Πόσο όμως θ’ άξιζε η σιωπή χωρίς τα τζιτζίκια; Οι άνθρωποι όταν φέρνουν στο μυαλό τους την ποίηση, έχουν την αίσθηση του περιττού. Κι εκεί ίσως βρίσκεται η δύναμή της. Οι ποιητές θεωρούνται σημαντικοί για τη σφαίρα που ανήκουν, αλλά όχι επαρκώς «σοβαροί» για να προσφέρουν χειροπιαστά πράγματα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Δεν θέλω να γενικεύω. Άλλωστε η ποίηση δεν προσφέρεται για σχηματοποιημένες εκφράσεις και ορισμούς. Υπάρχουν κι άλλες απόψεις, που όλες τους είναι σωστές, κι αυτό συμβαίνει επειδή καμιά άποψη από μόνη της δεν μπορεί να καλύψει συνολικά το τι είναι ποίηση. Διάβαζα χτες π.χ. σ’ ένα βιβλίο πως «η ποίηση είναι καμωμένη από το απόσταγμα της γλώσσας, της ιστορίας και της κοινωνίας, αλλά αποζητά να ξαναδημιουργήσει γλώσσα, σύμφωνα με νόμους άλλους από εκείνους, που κυβερνούν τη συνομιλία και τη λογική συζήτηση. Αυτή η άποψη είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες και φαίνεται ότι περιγράφει με πληρότητα τι είναι ποίηση. Όσο όμως προχωρά κανείς στην ποικιλία των απόψεων, τόσο περισσότερο καταλαβαίνει ότι η μεγάλη αυτή τέχνη δεν χωρά σε έναν ορισμό αλλά σε πολλούς. Τελικά η θέση της ποίησης είναι στο περιθώριο όταν οι άνθρωποι υπερευημερούν υλικά.
- Και τι θα έπρεπε να κάνουν σήμερα οι ποιητές;
- Ν’ αναπλάθουν ακατάπαυτα την ομορφιά και να κάνουν παράσιτα στις συχνότητες των δορυφόρων.
- Μου κάνει εντύπωση όταν λέτε πως η θέση των ποιητών στη κοινωνία των ανθρώπων είναι αυτή που ήταν πάντα; Ποιες εμπειρίες μπορείτε να έχετε για την κοινωνία, όταν είστε αποκομμένος από αυτή, όντας μέσα στο ίδρυμα;
- Έχετε δίκιο ν’ απορείτε όμως δεν ξέρω πως και γιατί, αλλά, παρά την απώλεια της μνήμης μου, έχω πλήρη συναίσθηση των εμπειριών μου για την κοινωνία και τους ανθρώπους, σα να γεννήθηκα με αυτές. Όχι βέβαια των γεγονότων του προσωπικού μου παρελθόντος. Όσο για το παρόν, ο μικρός γιατρός μου έκανε δώρο ένα ραδιόφωνο. Α’ αυτό παίρνω πληροφορίες για τους ανθρώπους, άτομα, ομάδες, συντεχνίες, κοινωνίες έθνη, για την ανθρωπότητα. Ο κόσμος ξεχύνεται στο δωμάτιό μου κι όλα αυτά που ακούω, επιβεβαιώνουν τις εμπειρίες μου. Εκτός αό ελληνικούς σταθμούς, ακούω γαλλικούς, ιταλικούς, γερμανικούς και ισπανικούς.
- Μιλάτε τόσες γλώσσες;
- Όταν ακούω, τα καταλαβαίνω όλα.
- Εσείς γράφετε;
- Ναι.
- Τί γράφετε;
- Διάφορα κείμενα.
- Θέλω να πω, κείμενα με μύθο, με προδιαγραφές;
- Όχι, δε θέλω να προκαθορίζω τι θα γράψω. Αν προκύψει μύθος και πλοκή, καλά. Αν όχι, πάλι καλά. Μ’ ενδιαφέρει η συγκίνηση, που μπορεί να μεταδώσει ο λόγος και η πυροδότηση της σκέψης του αναγνώστη. Αυτό, που πιστεύω, βέβαια δεν ισχυρίζομαι πως είναι το σωστό. Είναι μόνο αυτό που μου αρέσει και, αν αρέσει σε πολλούς, τότε είναι είναι καλό το κείμενο και γι αυτούς. Πολύ πιο ενδιαφέροντα απ’ τα κείμενά μου είναι τα όνειρα που βλέπω. Να μπορούσαν αυτά μεταφερθούν στο γραπτό λόγο…Αλλά είναι αδύνατον να γραφτούν, όπως εγώ τα βλέπω, και να επιδράσουν το ίδιο. Ή ο λόγος είναι φτωχός ή τα όνειρα πλούσια.
- Θα μου πείτε ένα σας όνειρο;
- Όχι.
- Να σας ρωτήσω γιατί;
- Να με ρωτήσετε.
- Γιατί λοιπόν;
- Επειδή τα όνειρά μου είναι ο προσωπικός μου θησαυρός. Αν σας τα πω, θα είναι σα να τα’ αποχωρίζομαι. Ένα μόνο διηγήθηκα στο μικρό γιατρό.
- Θα σας διαβάσω λίγους στίχους και θα ήθελα να τους δώσετε έναν χαρακτηρισμό. Ακούστε λοιπόν:

«Αν κάποτε οι εξουσίες
σκύψουν
τείνοντας το αυτί
στα χείλη των ποιητών,
το κέρδος
δε θα ‘ναι που θ’ ακούσουν
μα το σκύψιμο»

Με κοίταξε ίσια στα μάτια.
- Λοιπόν;
- Λαμπερή βλασφημία
- Εσείς θα γράφατε τέτοιους στίχους;
- Κι αν τους έγραφα τί σημασία θα είχε;
- Τι θα είχε σημασία;
- Το νόημα των ίδιων των στίχων, που ή τους δέχεται κανείς ή τους γυρίζει την πλάτη. Το ποιος τους έγραψε, συμπληρώνει μόνο τη δημοσιογραφική περιέργεια.
- Δεν δικαιούμαι τη δημοσιογραφική περιέργεια;
- Δικαιούσθε τα πάντα. Εγώ δεν δέχομαι να παρακάμπτεται η ουσία για το επουσιώδες.
- Μπράβο! Πολύ ενδιαφέρον! –πετάχτηκε ο μικρός γιατρός.
- Μην ετοιμάζεσαι να βγάλεις συμπεράσματα μικρέ γιατρέ. Ξέρεις ότι για μένα μπορεί να είναι πιο σημαντικό να μη χαλάσω την ησυχία του γατούλη, που θα κοιμάται στην αγκαλιά μου, παρά να πάω στην τραπεζαρία για φαγητό.
- Που σημαίνει; -ρώτησε ο μικρός γιατρός.
- Σημαίνει πως εννοώ, το τι είναι για μένα ουσιώδες.
- -Εντάξει συνεχίστε.
- Αν επιτρέπεται, να σας ρωτήσω κάτι ακόμα, συνέχισε ο δημοσιογράφος.
- Παρακαλώ.
- Να επιστρέψουμε στους στίχους. Πιστεύετε ότι είναι δυνατόν κάτι τέτοιο;
- Σαν ποιο;
- Να σκύψουν οι εξουσίες ν’ ακούσουν τους ποιητές.
- Και βέβαια είναι δυνατό, ανεξάρτητα από τους λόγους, για τους οποίους οι εξουσίες θα έκαναν κάτι τέτοιο
- Μα δεν είναι ουτοπία αυτό;
- Ναι είναι! Και λοιπόν; Η ουτοπία δεν έχει θέση στην πραγματικότητα;
- Μα πώς είναι δυνατό, αφού είναι ουτοπία, να γίνει πραγματικότητα;
- Η ιστορία του ανθρώπου είναι γεμάτη ουτοπίες, που σήμερα είναι παρωχημένα επιτεύγματα. Το αδύνατο έγινε αυτονόητο και θα συνεχίσει να γίνεται.
- Κι όταν οι εξουσίες ταπεινωθούν, όπως υπονοούν οι στίχοι , ποιος μπορεί να είναι ο επόμενος στόχος;
- Να πάψουν να υπάρχουν εξουσίες.
- Και πώς θα ρυθμίζονται οι σχέσεις των ανθρώπων;
- Οι άνθρωποι θα λειτουργούν τότε, όπως τους αξίζει. Ο καθένας με την αυτάρκεια ενός μικρόκοσμου, όπως οι εκατομμύρια πλανήτες, που συνυπάρχουν στη συμπαντική αρμονία. Αυτό θα ήταν και το πιο φυσικό.
- Τελικά ποια πιστεύετε πως ήταν η πρόθεση εκείνου που έγραψε τους στίχους;
- Κάθε ιδέα μοιάζει με φλόγα. Αυτός που την έχει ή θα καεί ο ίδιος ή θα βάλλει φωτιά στους άλλους. Οι εξουσίες θέλουν άπνοια. Πάντως, η πρόθεση εκείνου που έγραψε τους στίχους, πιθανολογώ ότι είναι η προετοιμασία του εδάφους για μια επερχόμενη ιδέα.
- Και ποια λέτε ότι είναι αυτή;
- Ψυχανεμίζομαι ποια. Δεν θέλω όμως να πω τίποτα, γιατί οι ιδέες επωάζονται καλύτερα μέσα στο κέλυφος της συνωμοτικής σιωπής. Αλλά όταν έλθει αυτή η ιδέα, εμείς θα έχουμε κλείσει τον βιολογικό μας κύκλο.
- Σας ευχαριστώ πολύ.
- Μια στιγμή παρακαλώ. Να σας ρωτήσω κι εγώ κάτι;
- Βεβαίως.
- Με την ίδια συχνότητα που κάνετε ερωτήσεις στους άλλους, κάνετε και στον εαυτό σας;
- Όχι.
- Να κάνετε και στον εαυτό σας.
- Γιατί;
- Επειδή τότε θα λέτε πιο σημαντικά πράγματα ως δημοσιογράφος.
- Εννοείτε εμένα προσωπικά;
- Όχι μόνον εσάς. Όλους σας…

Φαίδωνα Θεοφίλου:Απόσπασμα από το μυθιστόρημα «Ο Τρόφιμος»
Εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ



Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

ΜΗΘΥΜΝΑ

ΜΗΘΥΜΝΑ
Γενέθλιος τόπος