Κυριακή, Νοεμβρίου 29, 2009

ΑΘΗΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - Η δική μου αλήθεια

Αθηνόραμα: Του Μίνω Αργυράκη




Θεσσαλονίκη: Του Γιάννη Σταύρου

Κείμενο: Φαίδωνα Θεοφίλου


Κατάγομαι από τη Λέσβο και μένω εδώ και κάποιες δεκαετίες στην Αθήνα.
Σε καμία περίπτωση δεν θα έλεγα ότι είμαι Αθηναίος. Αντίθετα: Δεν χάνω ευκαιρία να λέω ότι είμαι Μυτιληνιός. Έχω την αίσθηση πως όταν ρωτάς κάποιον εδώ από πού κατάγεται και σου λέει από την Αθήνα, σου φαίνεται σαν άχρωμος, σχεδόν χωρίς καταγωγή. Όποιος μένει στην Αθήνα χαίρεται να λέει από ποιο χωριό ή από ποια άλλη πόλη είναι χρωματίζοντας έτσι την ταυτότητά του. Προέρχεται επιτέλους από κάπου, δεν είναι από το μωσαϊκό και το χωνευτήρι ανθρώπων που λέγεται Αθήνα.

Αντίθετα: Όποιος ζει στη Θεσσαλονίκη, άσχετα αν κατάγεται από το Ορμένιον ή τη Σταυρούπολη, θέλει να λέει ότι είναι από τη μεγαλούπολη της Μακεδονίας.

Όσοι παροικούμε στην Αθήνα, μας αρέσει «να απεχθανόμαστε την πρωτεύουσα».
Όποιοι πάνε να μείνουν στη Θεσσαλονίκη, δεν προλαβαίνουν να τους αρέσει κάτι, επειδή την αγαπούν κατ’ ευθείαν.

Οι σχέση μου με την Αθήνα: Εργάσθηκα εδώ, αγάπησα τη δουλειά μου, έχω καλούς φίλους που κι αυτοί προέρχονται από αλλού, βρήκα τον τρόπο να αποφεύγω τις ασχήμιες της πόλης που ζω, και προσπαθώ να απολαμβάνω ό,τι όμορφο έχει.

Η σχέση μου με τη Θεσσαλονίκη: Υπηρέτησα για 6μήνεςτη στρατιωτική μου θητεία στο Γ’ Σώμα Στρατού, δίπλα στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Εκδόθηκε το πρώτο μου βιβλίο «Το Δαχτυλίδι του Ήλιου» -διηγήματα - στις εκδόσεις «Μικρή Εγνατία» που έβγαζε και τα γνωστά «Τραμάκια» ( Τραμ=βιβλία μικρότερα από μέγεθος τσέπης πρωτοεμφανιζόμενων κυρίως συγγραφέων και ποιητών) του εκδότη Γιώργου Κάτου, του ωραιότερου αλήτη της ζωής που γνώρισα. Τώρα όταν βλέπω στην τηλεόραση εικόνες από την Θεσσαλονίκη, την παραλία με το Λευκό Πύργο, τα Λαδάδικα, την παλιά πόλη, το Βαρδάρη, τη Τσιμισκή, τις γειτονιές της, αισθάνομαι πως αγαπώ μια όμορφη και μοιραία γυναίκα που θα ήθελα να είμαι κοντά της όσο πιο συχνά γίνεται. Με κέρδισε γι αυτό που είναι και λυπάμαι που δεν μου δόθηκε η ευκαιρία να ζήσω εκεί.

Ταυτόχρονα η Θεσσαλονίκη, διογκούμενη πληθυσμιακά εγκλωβίστηκε σε πολλά προβλήματα, και η ανάγκη επιπρόσθετων έργων υποδομής είναι εμφανής περισσότερο από ποτέ. Σ΄αυτά αλλά και σε άλλες ελλείψεις, θα μπορούσε να τη βοηθήσει αποτελεσματικά μια ικανή και εμπνευσμένη αυτοδιοίκηση. Οι εκλεγμένοι τοπικοί άρχοντες δηλαδή. Η πόλη έχει σπουδαίες προσωπικότητες και άξιους ανθρώπους. Οι πολίτες όμως της πόλης, προτιμούν να εκλέγουν ασήμαντους ανθρώπους που κινούνται στο επίπεδο του «συμπλεγματικού λαϊκισμού» και που μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους να επιβεβαιωθεί, αλλά όχι την πόλη.

Νομίζω πως είναι καιρός, οι Θεσσαλονικείς και όσοι αγαπούν την πόλη, να σταματήσουν τον στείρο και άκαρπο ανταγωνισμό με την Αθήνα, τις τριβές και τις εχθρότητες και να συσπειρωθούν, να γίνουν διεκδικητικοί για τη λύση των προβλημάτων της πόλης από την κεντρική εξουσία και να αρχίσουν να διοχετεύουν την ενέργειά τους στην ανάδειξη της πόλης τους και όχι σε μάταιους βερμπαλισμούς και συναισθηματισμούς της δεκάρας που δυναμώνουν τους ασήμαντους λαϊκιστές και αδυνατίζουν την πόλη…

Μια πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη δεν αρκεί να είναι ωραία αλλά άμυαλη.
Πρέπει να παραμείνει ωραία και να αξιοποιήσει το μοναδικό ανθρώπινο υλικό που διαθέτει. Γιατί την θέλουμε και όμορφη και έξυπνη…




Δευτέρα, Νοεμβρίου 23, 2009

ΜΙΑ ΦΙΛΙΑ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ

Ο Αλέξης Σεβαστάκης και ο Φαίδων Θεοφίλου
Οι φωτογραφίες ανήκουν στην χρονική περίοδο που αλληλογραφούσαμε

Η φιλία μου με τον Σαμιώτη συγγραφέα Αλέξη Σεβαστάκη είχε κάτι το ξεχωριστό: Δεν ειδωθήκαμε ποτέ! Γίναμε όμως φίλοι μέσα από τα βιβλία μας και την αλληλογραφία μας. Αλληλογραφούσαμε σα να γνωριζόμαστε από δεκαετίες. Αλλά υπάρχει καλύτερος τρόπος να γνωρίσεις βαθύτερα έναν άνθρωπο, από τα ίδια του τα βιβλία; Για όσους δεν γνωρίζουν τον Αλέξη Σεβαστάκη, θα προσθέσω με συντομία, ότι ήταν δικηγόρος και διδάκτωρ της νομικής του πανεπιστημίου Αθηνών. Συγγραφέας του μυθιστορήματος «Το σφαγείο» που έγινε και τηλεοπτική σειρά. Έγραψε θεατρικά έργα και δοκίμια, διηγήματα, επιστημονικά θέματα κ.λ.π. Η ζωή του ήταν γεμάτη από κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες αλλά και συνεχείς διώξεις. Πολιτεύθηκε με την Ε,Δ,Α. και τον Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου. Υπήρξε ένας άνθρωπος υψηλού ήθους με οικουμενικό πνεύμα. Αγάπησε πολύ το νησί του τη Σάμο, όπου ζούσε και δικηγορούσε.

Μια φορά λοιπόν, το έφερε η τύχη από την Αθήνα να βρεθώ στη Σάμο, ως εκπρόσωπος της AUSTRIAN AIRLINES στην οποία εργαζόμουν , για να κάνω μια τεχνική έκθεση για το αεροδρόμιο της Σάμου, για τα κεντρικά γραφεία της Βιέννης , ώστε να ενημερωθούν επίσημα και υπεύθυνα για τις δυνατότητες του αεροδρομίου, αφού είχαν κατά νου να κάνουν δρομολόγια Charter, Βιέννη-Σάμο-Βιέννη. Ταυτόχρονα θα υποδεχόμουν στο αεροδρόμιο της Σάμου το πρώτο αεροπλάνο της εταιρείας μας χωρίς επιβάτες αλλά με 6 πληρώματα που θα έκαναν προσγειώσεις και απογειώσεις εξοικείωσης , ώστε να μάθουν τις ιδιαιτερότητες αυτού του αεροδρομίου. Εγώ λοιπόν θα ήμουν ο άνθρωπός τους στην Ελλάδα που θα τους βοηθούσε σε όποιο πρόβλημα είχαν. Αφού λοιπόν τα πληρώματα έκαναν ό,τι έπρεπε για 4 ώρες, θέλησαν να ξεκουραστούν. Βρήκα λοιπόν ευκαιρία, πήρα ένα ταξί από το Πυθαγόρειο , και…σφαίρα για το Καρλόβασι να συναντήσω τον Αλέξη Σεβαστάκη στο γραφείο του. Όταν έφθασα, η καρδιά μου φτερούγιζε από χαρά και συστολή, που επιτέλους θα γνώριζα από κοντά τον ακριβό μου φίλο. Μπήκα μέσα. Δεν ήταν εκεί. Κάθισα απέναντι από το γραφείο του και περίμενα να έλθει. Όταν έφθασε η ώρα που έπρεπε να γυρίσω στο Πυθαγόρειο, ρώτησα τα διπλανά γραφεία, αν ξέρουν πότε θα έλθει ο κ. Σεβαστάκης. Μου είπαν, «Θα αργήσει γιατί δικάζει μια δύσκολη υπόθεση».
Άφησα , απογοητευμένος, πάνω στο γραφείο του ένα μυτιληνιό ούζο κι ένα σημείωμα που έλεγε πως δεν ήταν τυχερό να βρεθούμε κι ας έπινε τα δάκρυα της Παναγίας (το ούζο) στην υγειά μου.
Μέχρι που έφυγε από τον όχι και τόσο μάταιο τούτο κόσμο, δεν έγινε μπορετό να συναντηθούμε. Εκείνος ανήκε στη γενιά της εθνικής αντίστασης. Εγώ στη γενιά του 114 και του Ανένδοτου. Επικοινωνούσαμε όμως σαν συνομήλικοι, αφού το πνεύμα του ήταν νεανικό, λεύτερο, ανήσυχο, έτοιμο να πάρει και να δώσει, όταν το σύνηθες είναι οι άνθρωποι μιας ώριμης ηλικίας και τέτοιας πνευματικής εμβέλειας, να οχυρώνονται πίσω από μια προσωπική αντίληψη ζωής.

Λίγες μέρες πριν, σκαλίζοντας το αρχείο μου, διάβασα με συγκίνηση τα γράμματά του. Ένα από αυτά, απάντηση στην άποψή μου που του είχα στείλει για το βιβλίο του «Σφαγείο», δημοσιεύεται εδώ.. Είναι ένα γράμμα πολύ ενδιαφέρον, αφού καταθέτει τις σκέψεις του για τη ζωή και την τέχνη. Ακόμη, το γράμμα αυτό, αποπνέει σπάνιο ήθος, τη γνήσια σεμνότητα των μεγάλων προσωπικοτήτων, και ανθρώπινη τρυφερότητα.
Ζεις Αλέξη μέσα σε όλους όσους σε αγαπάμε. Τριγυρίζεις ελεύθερα στο περιβόλι της μνήμης μας. Και όσοι πιστοί, αξιοποιούμε τις παρακαταθήκες που άφησες…


Φαίδων Θεοφίλου


Καρλόβασι 22.12.88

Φίλε Φαίδωνα
Η οικειότητα της προσαγόρευσης είναι εκτίμηση στο έργο σου και μαζί το «προνόμιο» που μου δίνει η ηλικία μου. Από καιρό πολύ, νοιώθω μια θέρμη για τους νεώτερους, θέρμη που μάλλον είναι η πίστη, πως σεις έχετε ακόμα χρόνο να δουλέψετε, να προσφέρετε, να χτίσετε.
Πάλι ήρθε το «μήνυμά σου» και πάλι σκέφτομαι ότι όσο ελάχιστο νάναι ένα «έργο» (όπως το δικό μου) πάντα βρίσκει ένα πρόσφορο δέκτη. Μήνυμα, αντίδωρο. Ζεστή θωπεία στην ερημιά της αποχαυνωμένης μικρής επαρχιακής ζωής.
Και φυσικά, σ’ ευχαριστώ.
Αχ, πόσο αγνώμονες γίναμε «οι λόγιοι»! Δε σου κρύβω ότι σπάνια παίρνω κάποιο σημείωμα που να αναφέρεται σε βιβλίο μου.
Η παλιά γνωστή «κοινότητα» των ανθρώπων των Γραμμάτων, έχει χαθεί μαζί με τόσα άλλα στοιχεία της κοινωνικής μας ζωής. Ράγισε, σκόρπισε. Η επι-κοινωνία περιορίσθηκε πια σε κλειστούς κύκλους ομοειδών συμφερόντων, θυμιαμάτων και αλληλοστήριξης. Τώρα αναλογίζομαι τι άξια είναι «η συναγροίκηση», η πνευματική μάχη, η διαπλοκή των ιδεών! (Πρόσφατα ξαναχάρηκα τα φιλολογικά απομνημονεύματα του Βάρναλη)
Τι κόσμος!
Τέλος.
Για το «Σφαγείο». Η τηλοψία ξεκίνησε από το Σφαγείο αλλά δεν ήταν το αληθινό πνεύμα του Σφαγείου. Βέβαια με τα γνωστά άθλια μέτρα της τρέχουσας τηλεόρασης, ήταν μια παραγωγή που σεβόταν ορισμένα στοιχεία. Σε καμιά περίπτωση δεν θα την απέρριπτα. Αλλά τον καημό του βιβλίου, δεν μπορούσε να τον εκφράσει..
Ας είναι.
Η σκέψη σου ότι «η τέχνη πρέπει να υφαίνεται πάνω στην ιστορία μας…ώστε να είναι πιο λειτουργική…» με παρηγορεί. Αυτό πιστεύω. Τα ιστορικά δρώμενα είναι καθημερινή γνώση (είτε ως θέση είτε ως αντίθεση) του ευρύτερου λόγου. Έτσι η τέχνη έχει ανάγκη να ξεκινάει από αυτά για να μπορεί να επικοινωνήσει να «διαβαστεί».- Να ξεκινάει από τα παγκοίνως γνωστά για να απογειώνεται με τη σχετική αυτονομία της. Το αφηρημένο, η ομφαλοσκόπηση, η διύλιση, η «φθειρομανία» δεν βρίσκουν ανοιχτές τις πόρτες του συμμετόχου. Και γίνονται παιχνίδι αιωρούμενο πάνω από τα ζαλισμένα κεφάλια των ανθρώπων. Έτσι λοιπόν, τέχνη και ανάταση και γοητεία και μεταρσίωση και παρηγοριά και όνειρο και φτερούγισμα, αλλά τέχνη με στοιχεία οικεία. Η λογιοσύνη δεν υπήρξε πάντα δημιουργός. Δημιουργός ήταν η πνευματική ευθύνη. Που σημαίνει η καθημερινή προσπάθεια για συν-ομιλία με τους ανθρώπους. Όχι ομιλία (εγώ) και ακρόαση (ο άλλος) πραγμάτων ασήμαντων, ουδέτερων, μη ιστορικών, άρα άγνωστων και απλησίαστων. Πολλά είπα- Και ταπεινά; Ίσως άχρηστα – Εσύ θα με συγχωρέσεις.
Ευχές λοιπόν για υγεία και δημιουργία.


Με βαθειά εκτίμηση
Αλέξης Σεβαστάκης.





Τετάρτη, Νοεμβρίου 18, 2009

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΤΡΟΦΙΜΟΥ



Η συνέντευξη αυτή που περιλαμβάνεται στο μυθιστόρημά μου «Ο Τρόφιμος», προκλήθηκε από το εξής γεγονός: Ένας δημοσιογράφος περνούσε έξω από ένα ίδρυμα και είδε δίπλα στον τοίχο της κεντρικής πύλης του ιδρύματος, ένα χαρτί κολλημένο που έγραφε με μαύρο μαρκαδόρο:

«Αν κάποτε οι εξουσίες
σκύψουν
τείνοντας το αυτί
στα χείλη των ποιητών,
το κέρδος
δε θα ‘ναι που θ’ ακούσουν
μα το σκύψιμο»

Ο δημοσιογράφος εντυπωσιάστηκε, κατάλαβε ότι κάποιος τρόφιμος από το ίδρυμα το έγραψε, κίνησε γη και ουρανό και έπεισε τους υπεύθυνους, που ήξεραν ότι ήταν πράγματι ο συγκεκριμένος τρόφιμος αλλά γι αυτό όχι και τυχαίος να μιλήσει μαζί του.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

- Γιάννης Κοντολέων! Σας ευχαριστώ που δεχτήκατε να μιλήσουμε.
- Τρόφιμος της πτέρυγας Α! Τι πιο αυτονόητο να μιλούν οι άνθρωποι και να το
ευχαριστιούνται;
- Ναι έχετε δίκιο. Ξεροκατάπιε. Είστε καιρό εδώ;
- Ναι, πολύ καιρό αλλά δεν ξέρω πόσο. Έχει σημασία;
- Όχι απλώς ρώτησα.
Ξεροκατάπιε πάλι αμήχανα. Ο μικρός γιατρός πήγε να μιλήσει, έκανε μια γκριμάτσα,
σταμάτησε. Ήταν φανερό πως αποφάσιζε να μην αναμιχθεί στη συζήτηση.
- Τα περνάτε καλά εδώ;
- Δεν ξέρω πως το εννοείτε, αλλά, όπως εγώ το εννοώ, αυτό εξαρτάται περισσότερο από μένα παρά από άλλους παράγοντες.
- Δηλαδή;
- Να! Ένα φαΐ κι ένα νερό μπορεί κάποιος σχεδόν πάντα να το έχει. Κατά τα άλλα, ταξιδεύω, σκέπτομαι, εποπτεύω και πονάω.
- Μήπως θέλετε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;
- Όχι. Όταν αναλύονται πολύ τα πράγματα ξεφτίζουν. Πάντως γενικά έχω μια πληρότητα που όλο εντείνεται. Ώσπου, ελπίζω να φθάσω κάποτε να μη χωράω στο σώμα μου.
- Εντάξει δεν θα προσπαθήσω ν’ αποσπάσω αναλυτικές διευκρινίσεις. Άλλωστε μιλάτε πολύ ωραία.
- Ο καθείς με τα όπλα του.
- Είναι δική σας αυτή η έκφραση;
- Όχι είναι του ποιητή. Άρα όλων μας.
- Αν σας ρωτούσα τι είδους άνθρωποι είναι οι ποιητές;
- Οι ποιητές έχουν πιο ζωντανό απ’ τους άλλους ανθρώπους το θείο στοιχείο μέσα τους και ταυτόχρονα το γήινο. Η διαρκής σύγκρουση των δύο αυτών στοιχείων, είναι το μαρτύριο και η ευτυχία τους. Μετά ακολουθεί το έργο τους.
- Τι άλλη εικόνα έχετε για τους ποιητές;
- Είναι σα μικροί περιφερόμενοι πλανήτες μέσα στο σύμπαν, ενταγμένοι σ’ αυτό, και με μια επώδυνη αυτάρκεια στη μοναξιά.
- Και ποια νομίζετε ότι είναι η θέση των ποιητών και της ποίησης στις κοινωνίες;
- Αυτή που ήταν πάντα. Δηλαδή όμοια με των τζιτζικιών. Πόσο όμως θ’ άξιζε η σιωπή χωρίς τα τζιτζίκια; Οι άνθρωποι όταν φέρνουν στο μυαλό τους την ποίηση, έχουν την αίσθηση του περιττού. Κι εκεί ίσως βρίσκεται η δύναμή της. Οι ποιητές θεωρούνται σημαντικοί για τη σφαίρα που ανήκουν, αλλά όχι επαρκώς «σοβαροί» για να προσφέρουν χειροπιαστά πράγματα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Δεν θέλω να γενικεύω. Άλλωστε η ποίηση δεν προσφέρεται για σχηματοποιημένες εκφράσεις και ορισμούς. Υπάρχουν κι άλλες απόψεις, που όλες τους είναι σωστές, κι αυτό συμβαίνει επειδή καμιά άποψη από μόνη της δεν μπορεί να καλύψει συνολικά το τι είναι ποίηση. Διάβαζα χτες π.χ. σ’ ένα βιβλίο πως «η ποίηση είναι καμωμένη από το απόσταγμα της γλώσσας, της ιστορίας και της κοινωνίας, αλλά αποζητά να ξαναδημιουργήσει γλώσσα, σύμφωνα με νόμους άλλους από εκείνους, που κυβερνούν τη συνομιλία και τη λογική συζήτηση. Αυτή η άποψη είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες και φαίνεται ότι περιγράφει με πληρότητα τι είναι ποίηση. Όσο όμως προχωρά κανείς στην ποικιλία των απόψεων, τόσο περισσότερο καταλαβαίνει ότι η μεγάλη αυτή τέχνη δεν χωρά σε έναν ορισμό αλλά σε πολλούς. Τελικά η θέση της ποίησης είναι στο περιθώριο όταν οι άνθρωποι υπερευημερούν υλικά.
- Και τι θα έπρεπε να κάνουν σήμερα οι ποιητές;
- Ν’ αναπλάθουν ακατάπαυτα την ομορφιά και να κάνουν παράσιτα στις συχνότητες των δορυφόρων.
- Μου κάνει εντύπωση όταν λέτε πως η θέση των ποιητών στη κοινωνία των ανθρώπων είναι αυτή που ήταν πάντα; Ποιες εμπειρίες μπορείτε να έχετε για την κοινωνία, όταν είστε αποκομμένος από αυτή, όντας μέσα στο ίδρυμα;
- Έχετε δίκιο ν’ απορείτε όμως δεν ξέρω πως και γιατί, αλλά, παρά την απώλεια της μνήμης μου, έχω πλήρη συναίσθηση των εμπειριών μου για την κοινωνία και τους ανθρώπους, σα να γεννήθηκα με αυτές. Όχι βέβαια των γεγονότων του προσωπικού μου παρελθόντος. Όσο για το παρόν, ο μικρός γιατρός μου έκανε δώρο ένα ραδιόφωνο. Α’ αυτό παίρνω πληροφορίες για τους ανθρώπους, άτομα, ομάδες, συντεχνίες, κοινωνίες έθνη, για την ανθρωπότητα. Ο κόσμος ξεχύνεται στο δωμάτιό μου κι όλα αυτά που ακούω, επιβεβαιώνουν τις εμπειρίες μου. Εκτός αό ελληνικούς σταθμούς, ακούω γαλλικούς, ιταλικούς, γερμανικούς και ισπανικούς.
- Μιλάτε τόσες γλώσσες;
- Όταν ακούω, τα καταλαβαίνω όλα.
- Εσείς γράφετε;
- Ναι.
- Τί γράφετε;
- Διάφορα κείμενα.
- Θέλω να πω, κείμενα με μύθο, με προδιαγραφές;
- Όχι, δε θέλω να προκαθορίζω τι θα γράψω. Αν προκύψει μύθος και πλοκή, καλά. Αν όχι, πάλι καλά. Μ’ ενδιαφέρει η συγκίνηση, που μπορεί να μεταδώσει ο λόγος και η πυροδότηση της σκέψης του αναγνώστη. Αυτό, που πιστεύω, βέβαια δεν ισχυρίζομαι πως είναι το σωστό. Είναι μόνο αυτό που μου αρέσει και, αν αρέσει σε πολλούς, τότε είναι είναι καλό το κείμενο και γι αυτούς. Πολύ πιο ενδιαφέροντα απ’ τα κείμενά μου είναι τα όνειρα που βλέπω. Να μπορούσαν αυτά μεταφερθούν στο γραπτό λόγο…Αλλά είναι αδύνατον να γραφτούν, όπως εγώ τα βλέπω, και να επιδράσουν το ίδιο. Ή ο λόγος είναι φτωχός ή τα όνειρα πλούσια.
- Θα μου πείτε ένα σας όνειρο;
- Όχι.
- Να σας ρωτήσω γιατί;
- Να με ρωτήσετε.
- Γιατί λοιπόν;
- Επειδή τα όνειρά μου είναι ο προσωπικός μου θησαυρός. Αν σας τα πω, θα είναι σα να τα’ αποχωρίζομαι. Ένα μόνο διηγήθηκα στο μικρό γιατρό.
- Θα σας διαβάσω λίγους στίχους και θα ήθελα να τους δώσετε έναν χαρακτηρισμό. Ακούστε λοιπόν:

«Αν κάποτε οι εξουσίες
σκύψουν
τείνοντας το αυτί
στα χείλη των ποιητών,
το κέρδος
δε θα ‘ναι που θ’ ακούσουν
μα το σκύψιμο»

Με κοίταξε ίσια στα μάτια.
- Λοιπόν;
- Λαμπερή βλασφημία
- Εσείς θα γράφατε τέτοιους στίχους;
- Κι αν τους έγραφα τί σημασία θα είχε;
- Τι θα είχε σημασία;
- Το νόημα των ίδιων των στίχων, που ή τους δέχεται κανείς ή τους γυρίζει την πλάτη. Το ποιος τους έγραψε, συμπληρώνει μόνο τη δημοσιογραφική περιέργεια.
- Δεν δικαιούμαι τη δημοσιογραφική περιέργεια;
- Δικαιούσθε τα πάντα. Εγώ δεν δέχομαι να παρακάμπτεται η ουσία για το επουσιώδες.
- Μπράβο! Πολύ ενδιαφέρον! –πετάχτηκε ο μικρός γιατρός.
- Μην ετοιμάζεσαι να βγάλεις συμπεράσματα μικρέ γιατρέ. Ξέρεις ότι για μένα μπορεί να είναι πιο σημαντικό να μη χαλάσω την ησυχία του γατούλη, που θα κοιμάται στην αγκαλιά μου, παρά να πάω στην τραπεζαρία για φαγητό.
- Που σημαίνει; -ρώτησε ο μικρός γιατρός.
- Σημαίνει πως εννοώ, το τι είναι για μένα ουσιώδες.
- -Εντάξει συνεχίστε.
- Αν επιτρέπεται, να σας ρωτήσω κάτι ακόμα, συνέχισε ο δημοσιογράφος.
- Παρακαλώ.
- Να επιστρέψουμε στους στίχους. Πιστεύετε ότι είναι δυνατόν κάτι τέτοιο;
- Σαν ποιο;
- Να σκύψουν οι εξουσίες ν’ ακούσουν τους ποιητές.
- Και βέβαια είναι δυνατό, ανεξάρτητα από τους λόγους, για τους οποίους οι εξουσίες θα έκαναν κάτι τέτοιο
- Μα δεν είναι ουτοπία αυτό;
- Ναι είναι! Και λοιπόν; Η ουτοπία δεν έχει θέση στην πραγματικότητα;
- Μα πώς είναι δυνατό, αφού είναι ουτοπία, να γίνει πραγματικότητα;
- Η ιστορία του ανθρώπου είναι γεμάτη ουτοπίες, που σήμερα είναι παρωχημένα επιτεύγματα. Το αδύνατο έγινε αυτονόητο και θα συνεχίσει να γίνεται.
- Κι όταν οι εξουσίες ταπεινωθούν, όπως υπονοούν οι στίχοι , ποιος μπορεί να είναι ο επόμενος στόχος;
- Να πάψουν να υπάρχουν εξουσίες.
- Και πώς θα ρυθμίζονται οι σχέσεις των ανθρώπων;
- Οι άνθρωποι θα λειτουργούν τότε, όπως τους αξίζει. Ο καθένας με την αυτάρκεια ενός μικρόκοσμου, όπως οι εκατομμύρια πλανήτες, που συνυπάρχουν στη συμπαντική αρμονία. Αυτό θα ήταν και το πιο φυσικό.
- Τελικά ποια πιστεύετε πως ήταν η πρόθεση εκείνου που έγραψε τους στίχους;
- Κάθε ιδέα μοιάζει με φλόγα. Αυτός που την έχει ή θα καεί ο ίδιος ή θα βάλλει φωτιά στους άλλους. Οι εξουσίες θέλουν άπνοια. Πάντως, η πρόθεση εκείνου που έγραψε τους στίχους, πιθανολογώ ότι είναι η προετοιμασία του εδάφους για μια επερχόμενη ιδέα.
- Και ποια λέτε ότι είναι αυτή;
- Ψυχανεμίζομαι ποια. Δεν θέλω όμως να πω τίποτα, γιατί οι ιδέες επωάζονται καλύτερα μέσα στο κέλυφος της συνωμοτικής σιωπής. Αλλά όταν έλθει αυτή η ιδέα, εμείς θα έχουμε κλείσει τον βιολογικό μας κύκλο.
- Σας ευχαριστώ πολύ.
- Μια στιγμή παρακαλώ. Να σας ρωτήσω κι εγώ κάτι;
- Βεβαίως.
- Με την ίδια συχνότητα που κάνετε ερωτήσεις στους άλλους, κάνετε και στον εαυτό σας;
- Όχι.
- Να κάνετε και στον εαυτό σας.
- Γιατί;
- Επειδή τότε θα λέτε πιο σημαντικά πράγματα ως δημοσιογράφος.
- Εννοείτε εμένα προσωπικά;
- Όχι μόνον εσάς. Όλους σας…

Φαίδωνα Θεοφίλου:Απόσπασμα από το μυθιστόρημα «Ο Τρόφιμος»
Εκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ



Κυριακή, Νοεμβρίου 15, 2009

ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ


Κρατώντας στα χέρια μου το καινούριο βιβλίο του Στράτου Λιακάτου
διαπιστώνω αυτό που και ο ίδιος υποστηρίζει: «Ότι η σκέψη διασώζεται μόνο
μέσα στην ποίηση. Το βιβλίο του λοιπόν που τιτλοφορείται: «Μικρό Ερμηνευτικό; Λεξικό» δεν είναι αυτό που καταλάβατε. Ο Σ. Λιακάτου εδώ, ερμηνεύει τις λέξεις, όπως τις αντιλαμβάνεται η τέχνη της ποίησης. (Παραθέτω δείγματα γραφής στη συνέχεια) Ξεφυλλίζοντας στη συνέχεια το βιβλίο του, διαβάζω με ξεχωριστή συγκίνηση την έντυπη αφιέρωση του βιβλίου: «Στον Φαίδωνα Θεοφίλου, πεζογράφο και ποιητή –αγιογράφο της λέξης». Τα βιβλία είναι γέφυρες και κουβαλούν αισθήματα. Τα αισθήματα αυτά είναι αμοιβαία Στράτο Λιακάτου. Σ’ ευχαριστώ.

Δείγματα γραφής από το νέο βιβλίο του Στράτου Λιακάτου*

ΜΙΚΡΟ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ; ΛΕΞΙΚΟ


Δάκρυ:
είναι όσο μια σταγόνα…
…(και θαλασσοπορεί σ’ αυτό…
…ολόκληρη η μοίρα του ανθρώπου
Ωκεάνια.)


Δειλός:
φοβάται να πεθάνει…
…(κοντά του ο λογικός…
φοβάται
να ζήσει.)

Δενδροστοιχία: δίνει βάθος
στο δρόμο…
…(το ίδιο κάνει
η ονειροστοιχία
σ’ εσένα.)


Διάβαση αφύλαχτη: αυτή…

πίσω
απ’ τα νυχτερινά σας
βλέφαρα…

…απ’ όπου
μέσα από το σκοτάδι
περνούν σφυρίζοντας
οι πόθοι σας…

…(Να ξέρατε εκεί
πόσοι άνθρωποι
σκοτώθηκαν.)


Διαθήκη:
παλαιά και καινή…

…(σχέση νομική
με το Θεό…

αυτό θα πει να είσαι κάτι
αντί –Ερωτικό…

…μπροστά
στον Τελευταίο Καημό.)


Διαφωτισμός : φιλοσοφικός παφλασμός…
για να ξεβραστεί
ο καπιταλισμός…

…(Μετά ήρθε
σαν παφλασμός
ο Μαρξισμός…

…για να ξεβραστεί
ο κομουνισμός…

-υπήρχαν
πιο αθόρυβοι τρόποι…
…να πνιγούμε.)

Μορφή πρώτη:
για τον Αριστοτέλη
Ο Θεός…

…που θεάται απλώς

…(και είναι
τόσο απορροφημένος…

…που
καταλήγει Κόσμος.)





*Ο Στράτος Λιακάτου είναι φιλόλογος , ποιητής και διανοούμενος .
Έχει γράψει: 7 Συλλογές σκέψεων
4 φιλοσοφικά έργα
2 ποιητικά μυθιστορήματα
1 βιογραφικό
1 εκπαιδευτικό



Δευτέρα, Νοεμβρίου 09, 2009

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ: ΤΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΊΑΣ, ΠΟΥ ΟΝΟΜΑΖΟΥΝ ΜΥΣΤΗΡΙΟ...



Του Φαίδωνα Θεοφίλου

Η εξομολόγηση, στους πρώτους μεταχριστιανικούς χρόνους δεν είχε τη μορφή που ξέρουμε σήμερα . Τότε, στη χριστιανική κοινότητα, ας πούμε αυτό που σήμερα ονομάζουμε ενορία, η εξομολόγηση γινόταν ανοιχτά. Ο καθένας εξομολογιόταν τα σφάλματά του, (τις αμαρτίες του κατά την Εκκλησία) στους άλλους και οι ιερείς το ίδιο. Όλη η ενορία δηλαδή άκουγε την εξομολόγηση του καθενός, συμπεριλαμβανομένων των διακόνων, των πρεσβυτέρων και των επισκόπων. Όταν όμως το παπαδαριό παραοργανώθηκε σε επίπεδα εξουσίας, άλλαξε το τροπάρι: Ο κάθε πιστός, μπορεί και πρέπει να προσέρχεται στον (λεγόμενο) πνευματικό του να εξομολογηθεί κατά μόνας και να λάβει συγχώρεση και άφεση(!!!) αμαρτιών από τον αρμόδιο παπά-εξομολογητή. Και ο κάθε ιερέας μπορεί και πρέπει να προσέρχεται στον Δεσπότη του για εξομολόγηση και άφεση αμαρτιών.
(Η δυτική εκκλησία μάλιστα προσέφυγε και στη μέθοδο του παραβάν για να μην βλέπουν ο ένας το πρόσωπο του άλλου, ιερέας και εξομολογούμενος).
.
Έτσι φτιάχνοντας τη συνταγή σύμφωνα με τις επιθυμίες τους, απάλλαξαν τον ιερέα από την ιδιότητα του «αδελφού» στη ζωή και στη δημόσια εξομολόγηση και τον μετέτρεψαν (οι ανώτεροι σε βαθμό άγαμοι κληρικοί) σε όργανο εξουσίας, που δίνει άφεση αμαρτιών στους αμαρτωλούς, άραγε ως Αντιπρόσωπος του Θεού; (πως λέμε Αποκλειστικός αντιπρόσωπος…) που παίρνει εντολές από τον Επίσκοπο και ο οποίος Επίσκοπος βρίσκεται σε διαρκή ζωντανή σύνδεση με το…Θεό…
.
Όμως ο ιερωμένος δεν διαφέρει σε τίποτα από τον πιστό, έναντι της Εκκλησίας και του Θεού, αφού και οι δύο είναι σύμφωνα με την Εκκλησία, φορείς ιεροσύνης. Η μόνη διαφορά είναι η υποχρέωση του ιερέα να τελέσει το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Κι αυτό ήταν το νόημα της δημόσιας εξομολόγησης: Η μέσω της αδελφοσύνης ισότητα.
.
Θεωρώ, αν σκεφθώ ως πιστός, ότι ουδείς ιερέας είναι κατάλληλος ή έχει το δικαίωμα να δεχθεί τα μυστικά της ψυχής ενός Ανθρώπου, πολύ δε περισσότερο και να τον συγχωρήσει για όσα θα του εκμυστηρευτεί. Να τον συγχωρήσει αν του έκανε του ίδιου κάποιο κακό μάλιστα. Όπως δηλαδή θα μπορούσε να κάνει ο οποιοσδήποτε. Αλλά ο Χριστός δεν δίνει εντολή σε κανέναν να εξομολογήσει κατά μόνας. Είπε μόνον: «Εξομολογείσθε αλλήλοις» (δηλαδή μεταξύ σας) Αν το παπαδαριό δεν θέλει να εκθέτει δημόσια τις αμαρτίες του, ας κλείσει αυτό το κεφάλαιο της εξομολόγησης. Ή μάλλον ας το κλείσουν οι θρησκευόμενοι με το να μην πηγαίνουν να εξομολογηθούν. Άλλωστε, δεν καταλαβαίνω γιατί δεν θα μπορούσε ο πιστός να εξομολογηθεί με την προσευχή στο Θεό του και να του πει όσα και ό,τι θέλει.
.
Πολύ δε περισσότερο που η Εκκλησία τοποθετεί την Προσευχή πολύ ψηλά σε σπουδαιότητα άρα, μέσω αυτής μπορούν να ειπωθούν τα πάντα. Θα πει κανείς : Ναι αλλά ο Θεός τα ξέρει. Υποθέτω πως η εξομολόγηση στο Θεό θα γίνει όχι για να μάθει ο Θεός κάτι που ήδη ξέρει, μα για να συναισθανθεί ο πιστός ότι έσφαλε και με την παραδοχή του αυτή, να καθαρθεί και να ζητήσει άφεση αμαρτιών από τον πραγματικά Αρμόδιο και Έχοντα εξουσία για τα πάντα. Κι αλλιώς: Μπορεί ο κάθε πιστός να ζητήσει συγγνώμη από το κάθε έναν που του έκανε κάποιο κακό οπότε η εξομολόγηση κατά μόνας, καθίσταται περιττή.
.
Και τώρα ας σκεφθώ ως πολίτης, απαλλαγμένος από την υποχρέωση του πιστού να δέχομαι άκριτα ό,τι σκοτεινό, γκρίζο ή φωτεινό, μου λένε οι παπάδες .
Η εξομολόγηση, είναι κατά τη γνώμη μου, ένα εργαλείο της Εκκλησίας, που σκοπός του είναι, να δημιουργεί μια σχέση εξάρτησης, μια άτυπη εξουσία των παπάδων πάνω στους πιστούς, των οποίων τα μυστικά γνωρίζουν από την εξομολόγηση.
Και επίσης μια επιπρόσθετη εξουσία των Δεσποτάδων πάνω στους παπάδες που οι ίδιοι εξομολογούν. Και λέω επιπρόσθετη αφού είναι και φυσικοί τους προϊστάμενοι και συχνά αδυσώπητοι. Δεν είναι λίγες οι φορές, όπου γυναίκες, μετά την εξομολόγηση, έλεγαν σοκαρισμένες, ότι ο εξομολογητής ιερέας προσπαθούσε να εκμαιεύσει τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις, συσχετίζοντας τις αμαρτίες στο… κρεβάτι με τον ασπασμό των εικόνων στην εκκλησία…. Καμία από τις γυναίκες αυτές , δεν ξαναπήγε στην εξομολόγηση. Και κάποιες από αυτές δεν ξαναπάτησαν το πόδι τους στην Εκκλησία. Όσοι ή όσες από τα θύματα της εξομολόγησης συνεχίζουν να πηγαίνουν, κουβαλούν ένα σωρό προκαταλήψεις, ενοχές και ψυχικές ασθένειες. Και ασφαλώς ο καθένας από σας θα έχει τις εμπειρίες του ή θα έχει ακούσει τις εμπειρίες των άλλων.
.
Μπορεί η Εκκλησία να λέει ότι σύμφωνα με το δόγμα, η εξομολόγηση είναι μυστήριο. Η μόνη τους έννοια είναι όμως το πώς θα διατηρήσουν και θα διευρύνουν την εξουσία τους πάνω στους πιστούς. Να διαφεντεύουν τους αφελείς. Το πώς να απολαμβάνουν τιμές , δόξες, αναγνώριση επιβεβαίωση. Ό,τι επιζητούν δηλαδή και οι κοσμικοί. Τότε γιατί έβαλαν τα ράσα; θα αναρωτηθεί κάποιος... Ίσως, ακριβώς, για όλα αυτά….
Είναι ανάγκη, ο σύγχρονος άνθρωπος να σκέπτεται και να διυλίζει τα πράγματα κι όχι να καταπίνει ότι του δίνουν στο όνομα του Θεού.. αφού στο όνομά Του έγιναν τα μεγαλύτερα εγκλήματα..
.
Έτσι γινόταν μέχρι τώρα. Κοιτάξτε μέσα στην ιστορία πόσο φορτωμένη μέσα στην ανομία είναι η Εκκλησία, επειδή οι θρησκευόμενοι ήταν εύπιστοι κι η εξουσία της Εκκλησίας απόλυτη, έφτασαν μέχρι να πουλούν τα κτήματά τους, να δίνουν τα χρήματα στην Εκκλησία για να πάρουν ένα χαρτί που έλεγε ότι συγχωρούνται οι αμαρτίες τους…(Στο όνομα του…Θεού) (Δυτική Εκκλησία)
Αλλά ας μη ξεχνούμε και τους σκλαβωμένους, από τους Τούρκους, Έλληνες που έδιναν τη περιουσία τους στην Εκκλησία για να τη γλιτώσουν από τον κατακτητή αλλά πιο καλά να την έπαιρναν οι Τούρκοι, αφού μετά την απελευθέρωση όλα θα πέρναγαν στην κτήση του ελληνικού κράτους που θα τα μοίραζε κάποια στιγμή στους πολίτες του. Ενώ τώρα η Εκκλησία όχι μόνο βρέθηκε με τεράστια περιουσία αλλά διεκδικεί με οθωμανικά φιρμάνια και σφραγίδες και απύθμενη απληστία, τεράστιες εκτάσεις…. (Ανατολική Εκκλησία) Αν θέλεις πίστευε. Αλλά ερεύνα. Μην καταπίνεις αμάσητα όσα σου δίνουν.
.
Κλείνοντας, θα έλεγα πως οι θρησκευόμενοι έχουν το Θεό τους για να Του εκφράζουν την πίστη και τα συναισθήματά τους. Όπως μπορούν λοιπόν να Του ζητήσουν βοήθεια για ένα τους πρόβλημα, έτσι μπορούν και να εξομολογηθούν Σ’ Αυτόν. Εκτός κι αν πρόκειται να κάνουν απεργία οι παπάδες γιατί ο Θεός τούς παίρνει τις αρμοδιότητες……..
Όσο για τους άθεους, αρκεί να τηρούν τους νόμους της πολιτείας και τους ηθικούς άγραφους νόμους ως και το δικό τους αξιακό σύστημα, που μπορεί να έχει γι αυτούς, ακόμη μεγαλύτερο βάρος και βάθος…









Πέμπτη, Νοεμβρίου 05, 2009

ΑΦΙΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΤΜΟ - Ποίηση


Φαίδωνα Θεοφίλου

Στην αρχή ήταν το δέος.

Όταν άρχισε να ραγίζει, όλα ξεδιάλυναν.

Βράχια που ξεφύτρωναν με το νεύμα του Θεού.

Θάλασσα να καθρεφτίζει τ’ ουρανού τις προθέσεις.

Ποιητών και Αγίων ψιθυρίσματα,

με τις τέσσερις εποχές να παραστέκουν.

Στο καστρομοναστήρι οι αιώνες ταξινομημένοι

με την πνοή της Ιστορίας.

Τα λόγια του Ιωάννη στον αιθέρα κεντημένα

και τα οράματα να φωλιάζουν στο σπήλαιο.

Μπαίνουμε στο λιμάνι

και μας μηνάει η Πάτμος:

«Στην πέτρα η Δύναμή μου,

η Σοφία μου στο λευκό

οι ισορροπίες της Ψυχής μου στα σχήματα».

Με αρσενοπρέπεια κατεβαίνει ο ήλιος

τη σκάλα του στη θάλασσα.

Οι αποχρώσεις ξεσπούν

σαν παιδικά αισθήματα.

Άγγελοι κρατούν στα κύματα τον ίσο…

Ο Ιωάννης αλλοπαρμένος

απ’ το Ουράνιο Πάθος

αφήνει τη φωνή Του ως εμάς:

«Στου Θεού τον Έρωτα αφεθείτε»

Και των Ανθρώπων, συμπλήρωσα

και των Ανθρώπων,

ενώ το πλοίο έδενε στο ντόκο…


@C : Φαίδων Θεοφίλου -All rights reserved

Τρίτη, Νοεμβρίου 03, 2009

ΕΡΩΤΙΚΟ ΕΜΒΑΤΗΡΙΟ


.
Τα χαμόγελα της θάλασσας
.
τα μάζεψαν όλα οι τουριστικές αφίσες.
.
Δείκτες στατιστικής και συναλλάγματος
.
γινήκαν τα κρεβάτια.
.
Κι όμως το πέλαγο είν' ακόμα ανθισμένο.
.
Οι φυστικιές ετοιμάζουν
.
τη δικιά τους επανάσταση
.
με τη στυφή παντιέρα
.
και την τεντωμένη εκδίκηση
.
της χλωροφύλλης.

.



Από το βιβλίο "Επίμονο Θεώρημα" 25 ποιήματα κι ένα Επίγραμμα
Οι φωτογραφίες είναι του Δημήτρη Ταλιάνη


Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

ΜΗΘΥΜΝΑ

ΜΗΘΥΜΝΑ
Γενέθλιος τόπος