Η ΑΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ

Φαίδωνα Θεοφίλου

Πολλές φορές έχει τεθεί το θέμα της παρέμβασης των πνευματικών και καλλιτεχνικών δημιουργών, σε σοβαρά ζητήματα της πολιτικής και της κοινωνίας της χώρας. Και σωστά, αφού δεν είναι μόνο οι πολιτικοί, αρμόδιοι ούτε έχουν δεχθεί την «επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος» για να έχουν λόγο μόνον αυτοί για την πολιτική και την κοινωνία, για να μην πω ότι συχνά είναι και ακατάλληλοι να μιλούν για τα ζητήματα αυτά. Ούτε μόνον οι δημοσιογράφοι που υπηρετούν συγκεκριμένες πολιτικές παρατάξεις ή που στρογγυλεύουν ή διογκώνουν τα πράγματα που συμβαίνουν στην Ελλάδα ή που, συχνά, πληρώνονται περισσότερο για εκείνα «που δεν γράφουν» παρά για εκείνα που γράφουν.

.

Όλοι μπορούν και πρέπει να έχουν πολιτικό λόγο. Ασφαλώς και οι πνευματικοί και καλλιτεχνικοί δημιουργοί, που εμπνέονται από τη ζωή, την κοινωνία, τον άνθρωπο, τις αξίες του, τη φύση. Αυτοί μπορούν να παρέμβουν όπου και όταν χρειάζεται για να αρθρώσουν τον «άλλο» λόγο, πέρα από τον τυποποιημένο και γεμάτο κομματικές σκοπιμότητες που βαρεθήκαμε ν’ ακούμε και δεν εμπιστευόμαστε πια. Να αρθρώσουν τον άμεσο, ανθρώπινο και ευαίσθητο λόγο, που βρίσκει το συντομότερο δρόμο προς την καρδιά και το νου.

.
Εδώ πρέπει να εξηγήσω όμως κάτι για να ξεκαθαρίσει η πιθανή σύγχυση που δημιουργεί η αναγνωρισιμότητα και τα Μ.Μ.Ε. και που παγιώνουν μέσα μας ως αποδεκτά, πράγματα και πρακτικές ανθρώπων που είναι απαράδεκτες ή που τουλάχιστον δεν ανήκουν σ’ αυτό που εδώ θα περιγράψω ως παρέμβαση πνευματικών δημιουργών.

.
Δεν εννοώ λοιπόν τους πνευματικούς δημιουργούς που "αλληλοχρησιμοποιήθηκαν" με το κόμμα στο οποίο ανήκαν για να επωφεληθούν οι ίδιοι από το κόμμα και το κόμμα από αυτούς, ο καθένας για τους δικούς του λόγους.

.
Δεν εννοώ τους καλλιτεχνικούς δημιουργούς που ήταν ακατάλληλοι για το στρατό λόγω «ψυχωσικών συμπτωμάτων και ανωμαλιών» αλλά ήταν κατάλληλοι για υπουργικά πόστα, ώστε να προβάλλουν έτσι το έργο τους πιο αποτελεσματικά.

.
Δεν εννοώ τους καλλιτεχνικούς δημιουργούς που ενώ είχαν αναμφισβήτητους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, ενέδωσαν στην ματαιοδοξία τους και δέχτηκαν διακοσμητικά κυβερνητικά πόστα σε μια εξουσία που εκμεταλλεύθηκε την ματαιοδοξία τους.

.
Δεν εννοώ εκείνους που φλερτάρουν διαρκώς με κάθε μορφής εξουσία.

Δεν εννοώ εκείνους τους πνευματικούς δημιουργούς, που όταν ρωτήθηκαν γιατί δεν παίρνουν θέση στα προβλήματα της χώρας, απάντησαν ότι δεν συμμετέχουν γιατί πιστεύουν ότι πρέπει να επικεντρώσουν την ενέργειά τους στην τέχνη τους για να κτίσουν έτσι μια ισχυρή Ελλάδα μέσα από το έργο τους. Τότε τους πιστέψαμε και σεβαστήκαμε την άποψή τους έστω κι αν δεν συμφωνούσαμε. Γρήγορα όμως εξατμίστηκε ο σεβασμός μας όταν είδαμε την κομματική στήριξη που έδωσαν σε νεοϊδρυθέν κόμμα. Τη στήριξή τους που την πήρε ο αρχηγός του κόμματος και την έκανε σημαία για να εκλεγεί. Πού είναι το πρόβλημα; Μα νομίσαμε ότι η «Συνέπεια» ζωής σ’ αυτούς τους ανθρώπους ήταν αληθινή…

.
Δεν εννοώ τους πνευματικούς δημιουργούς που ζουν μέσα μέσα στην αυταρέσκειά τους και περιμένουν όλους μας να ασχοληθούμε μαζί τους…

Δεν εννοώ αυτούς που σιωπούν για να τα έχουν με όλους καλά και να «τσιμπήσουν» κάποια θεσούλα, κάποιο βραβείο, κάποια τιμητική συνταξούλα ή κάποιο ορισμό τους σε επιτροπή βραβείων.
Αυτές είναι πρακτικές εμποράκου και όχι πνευματικού ή καλλιτεχνικού δημιουργού απ’ τους οποίους αναμένει κανείς, άλλο αξιακό κώδικα.

.
Αραιά και που, ακούω σήμερα κάποιες «στρογγυλεμένες» δηλώσεις καλλιτεχνικών δημιουργών και κλείνω τ’ αυτιά, γιατί απουσιάζει η αλήθεια. Λυπάμαι, γιατί μεγαλώσαμε με τα έργα τους, τους αγαπήσαμε τους σεβαστήκαμε και μέχρι σήμερα έχουμε την ανάγκη να τους σεβαστούμε αλλά η πραγματικότητα δεν μας αφήνει…

.
Δεν είναι φυσικά στην πρόθεσή μου με όσα ανέφερα να υποβαθμίσω το έργο των σημαντικών μας δημιουργών, η αξία του οποίου έτσι κι αλλιώς είναι αδιαμφισβήτητη και με τη βούλα της διαχρονίας. Μίλησα μόνο για την ανθρώπινη διάσταση των πνευματικών και καλλιτεχνικών δημιουργών, που θα μπορούσε να έχει κάποια ποιοτική αντιστοιχία και συνέπεια με το έργο τους.

.
Ποιους πνευματικούς και καλλιτεχνικούς δημιουργούς εννοώ τελικά, που θα μπορούσαν να παρέμβουν στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας;

.
Αυτούς που καλλιεργούν την πολιτική σκέψη χωρίς να ανήκουν.

.
Αυτούς που είναι αφοσιωμένοι στο έργο τους προικίζοντας τη χώρα και τον κόσμο με την τέχνη τους αλλά που ταυτόχρονα πιστεύουν ότι είναι χρέος τους να παρεμβαίνουν στα κοινά.

.
Αυτούς που θεωρούν ότι το να είσαι Πολίτης με συνείδηση του ρόλου σου, είναι μέγιστη ιδιότητα.

.
Αυτούς που δεν διστάζουν να πουν δημόσια τη γνώμη τους, όσο κι αν αυτή ενοχλεί γιατί η έγνοια τους αφορά στη χώρα και δεν περιμένουν ΤΙΠΟΤΑ από την εξουσία για τον εαυτό τους, παρά μόνο από το έργο τους.

.
Δεν είναι εξασφαλισμένο βέβαια ότι οι παρεμβάσεις τους θα είναι και σωστές. Άλλωστε όλοι κρινόμαστε. Είναι όμως σημαντικό να γίνουν ώστε να δημιουργήσουν ένα κλίμα ευρύτερης συμμετοχής των ανθρώπων της Τέχνης και των Γραμμάτων στην πολιτική και κοινωνική ζωή. Για να πλουτίσει από ένα Νέο Λόγο ο τόπος μας και να βοηθηθεί από ανθρώπους αυτόφωτους που δεν θα επιδιώκουν κάποιο αντάλλαγμα γι αυτό. Για να μη «χορεύουν» όλο οι ίδιοι και οι ίδιοι στη ζωή μας… Γιατί σήμερα παρά ποτέ, έχει ανάγκη ο τόπος από έναν Έντιμο Λόγο. Γιατί ο τόπος σήμερα έχει ανάγκη παρά ποτέ, από "Σκοπό" και όχι από Σκοπιμότητα...
Αν δεν σας έπεισα, λυπάμαι.
Άλλωστε έχω μια αδυναμία που δύσκολα συγχωρείται σήμερα:
Δεν είμαι ευέλικτος στην πιάτσα ούτε «Τακτοποιητής» ευαίσθητων υποθέσεων…