Κυριακή, Αυγούστου 09, 2009

"Η ΚΟΛΑΣΗ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΜΟΝΟ ΔΙΚΗ ΜΟΥ"- ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΕΡΕΛΗ-Προδημοσίευση




Ο θεατρικός σκηνοθέτης Νίκος Περέλης που για 50 χρόνια είχε μια δημιουργική και τίμια πορεία στο ελληνικό θέατρο και συνεχίζει να την έχει, μου παραχώρησε το δικαίωμα να προδημοσιεύσω από το βιβλίο του που πρόκειται να κυκλοφορήσει στις αρχές του χειμώνα τα κείμενα -αποσπάσματα που θα επιλέξω. Το βιβλίο του έχει τίτλο «Η κόλαση δεν ήταν μόνο δική μου» και η προδημοσίευση είναι αποκλειστικότητα του ιστολογίου «Ο Θεός στο Καφενείο». Η φωνή του Περέλη είναι συγγενική με τη δική μου. Έχει την ίδια σύσταση, την ίδια εγρήγορση και τον ίδιο οραματισμό, με την πλήρη συναίσθηση και των δύο μας, ότι παρά την ένταση της φωνής μας, είμαστε στην πραγματικότητα «φωνές αμετανόητων ψιθυριζόντων εν τη ερήμω»…

Λέει λοιπόν ο Νίκος Περέλης στο βιβλίο του που θα εκδοθεί:

…Ο μεγαλύτερος και εξοντωτικότερος πόλεμος που έγινε ποτέ επί Γης, είναι αυτός που συντελείται εδώ και είκοσι χρόνια, με την απόρριψη, την απομόνωση και την απαξίωση των Ανθρώπων που προσπαθούν να φωνάζουν την αλήθεια μέσα από την Τέχνη, την Επιστήμη, την Ιστορία, τη Φιλοσοφία, τη Λογοτεχνία και τη Δημοσιογραφία. Αγοράζονται συνειδήσεις, κατευθύνονται άρθρα και πληροφορίες, απομονώνονται ή εκδιώκονται. Με πολλούς τρόπους, κυρίως όμως με το χρήμα.
.
Συστήνονται κατευθυνόμενα βιβλία, μουσικές, θίασοι, ταινίες. Η διάβρωση ή η εγκατάλειψη του λαού είναι εμφανής. Τα σύγχρονα Γκουλάνγκ ή τα Γκουαντάναμο,
φωλιάζουν στα γήπεδα, στις τηλεοράσεις, στις διαφημίσεις των Τραπεζών, των «επιλεγμένων» βιβλίων, των παραστάσεων, στη συνεχή διακύβευση του ορθού Λόγου και της Αλήθειας. Μουχλιασμένα ξέφτια της πολιτικής μας ζωής, χωρίς ντροπή και χωρίς συστολή, αγωνίζονται να επιβάλλουν τις καταθλιπτικές ανημπόριες τους στη ζωή και στο μέλλον μας. Ο ενεργούμενος καταθλιπτικός και αδιέξοδος πολίτης, είναι ενταφιασμένος μέχρι το λαιμό κι αυτό κανείς δεν το βλέπει. Ο πολιτισμός μας έχει μετατραπεί σε ασύδοτη γκλαμουριά και ευτελίζεται στα χέρια αυτών που τον διευθύνουν. Η έσχατη ντροπή να ονομάζεται «Αίθουσα Κούρκουλου» στο Εθνικό μας Θέατρο, τη στιγμή που δεν υπάρχει μνήμη για την Παξινού, τον Ροντήρη, τον Μινωτή, τον Κωτσόπουλο, τον Καλλέργη, την Αρώνη, τον Χορν,τον Χουρμούζιο, τον Βενέζη, τον Καμπανέλλη, τον Καζαντζάκη.
.
Συνηθίσαμε να λέμε και να σκεφτόμαστε ότι όλα περνάνε, τίποτα δε μένει, η ζωή κυλά σαν το νερό. Μήπως όμως θα έπρεπε να σκεφτόμαστε και το αντίθετο; Αλλάζει και περνά η δύναμη του χρήματος; Αλλάζει η δύναμη της εξουσίας; Αλλάζει η εκμετάλλευση του ανθρώπου; Αλλάζει η ανισότητα; Αλλάζει ο άγριος άνθρωπος; Αλλάζει η αμφιλεγόμενη και η άνιση δικαιοσύνη; Αλλάζει η καταπίεση των ανθρώπων από άλλους ανθρώπους; Αλλάζει ο διαχωρισμός των ανθρώπων σε προνομιούχους και μη προνομιούχους, σε φτωχούς και πλούσιους, σε μορφωμένους και αμόρφωτους, σε καλούς και κακούς, σε ομόθρησκους και αλλόθρησκους; Αλλάζει ο θάνατος; Κι ένας κόσμος με τόσα ερωτηματικά, τι είδους κόσμος είναι; Ποιος μπορεί να αλλάξει αυτά τα ερωτηματικά και να τα μετατρέψει σε παρήγορες τελείες;
.
Οι θρησκείες έχουν αποτύχει, έχουν εμπλακεί στην αλυσίδα των ερωτηματικών κι έχουν μετατραπεί σε θύτες θηραμάτων. Οι φιλοσοφίες χωνεύονται στους ομόκεντρους κύκλους τους, η δικαιοσύνη στηρίζει και αναπαράγει τα ερωτηματικά, η ιστορία δεν διδάσκει και λησμονιέται εύκολα, οι ταπεινοί και καταφρονεμένοι αποδιοργανώνονται από τα σύγχρονα κλειδιά της περίπλοκης τεχνολογίας και της γνώσης, η αλήθεια εύκολα μπασταρδεύεται και αποσυντίθεται, το ψέμα εύκολα καμουφλάρεται και σερβίρεται. Πού κατοικεί η ψυχραιμία και η ετοιμότητα; Από πού ελπίζει ο σημερινός κι αυριανός Άνθρωπος τη πραγματική και Μοιραία λύτρωσή του; Απ’ τη μια ως την άλλη άκρη της γης ακούγεται ο ίδιος βαθύς και βαριά άρρωστος στεναγμός: Από πού; Με τόσα τεράστια μέσα που έχει εφεύρει ο άνθρωπος, γιατί υπάρχει , βόγκος ατελείωτος επί γης; Μήπως ο άνθρωπος πρέπει να κατανικήσει πρώτα την Αλαζονεία, την Κακία και τον Ανερμάτιστο άνθρωπο που μας κυβερνά; Πώς θ’ ανοίξει ο δρόμος στον καλό Άνθρωπο; Με ποια Μέθοδο, με ποια Πράξη, με ποιον Ενθουσιασμό;
.
Το σύγχρονο Θέατρο καλείται ν’ απαντήσει, να οραματιστεί, να διαισθανθεί, να προκαλέσει – αφήνοντας στην άκρη τα μικρά και θλιβερά των αυτοσχεδιασμών, , των εικαστικών τερτιπιών, των κλεμμένων μεταμοντερνισμών. Γιατί και ο σημαντικότερος βιολιστής του καιρού μας δεν δικαιώνεται αν συνεχίσει να παίζει το βιολί του στην όχθη του ποταμού όταν κάποιος πνίγεται φωνάζοντας βοήθεια… (Τζον Μπέρτζερ)



12 σχόλια:

Ελένη Λιντζαροπούλου είπε...

Μαστίγωμα και χαστούκι στην αυταρέσκεια και την αταραξία μας είναι τα λόγια και ο λόγος του Περέλλη…

Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει ότι έτσι έχουν τα πράγματα;

Και σε απόσταση να έχει περάσει κανείς από τον χώρο-όχι μόνο του Θεάτρου όπως πολύ ορθά φαίνεται στο κείμενο-ξέρει για τις συμμορίες που κυριαρχούν και καθορίζουν το ήθος και το ύφος των πραγμάτων.

Σε έναν τόπο γεμάτο από ταλαντούχους ανθρώπους… φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα κι ιστορία οι παρέες… που λέει και ένας εξέχων των κυκλωμάτων… αναγκάζοντας έτσι σχεδόν τους πάντες να υποτάξουν το ταλέντο τους στα θελήματά τους, να αφομοιωθούν και να αναπαράγουν ένα ισχυρό και πυκνό σκοτάδι.

Φωτισμένοι και ικανοί να αντισταθούν είναι οι λίγοι… τους οποίους φυσικά κρατούν εκτός νυμφώνος… στην σχετικότητα της «αφάνειας»… ανάγοντάς τους τις περισσότερες φορές, με την μέθοδο της απαξίωσης, της ισοπέδωσης και του ωχαδελφισμού, στο χώρο του γραφικού.

Ο Περέλλης, διαφεύγει αυτού του κινδύνου. Διέγραψε συνεπή και μεγάλη πορεία στο Θέατρο, δίδαξε με ήθος, έμπνευση και αγάπη και μιλά σήμερα από αγωνία και όχι προς ίδιον όφελος.

Μακάρι οι νέοι άνθρωποι να τον διαβάσουν… μακάρι… ίσως ντραπούν κάποιοι… ίσως κοκκινίσει κανένα πρόσωπο… ίσως.

Ίσως...

Ίσως έτσι ξαναβρεί το Θέατρο τον πρωταρχικό του σκοπό... αυτόν της διδασκαλίας.

Αστοριανή είπε...

Αγαπητοί Φίλοι,Φαίδωνα, Περέλη,
αξιαγάπητη Big Mama,
Τί πιο αληθινό να παρουσιάζουμε τα "κακώς κείμενα"!
Διαβάζω και "λαμπάκια" ανάβουν στο... μυαλό και στα μάτια...
Χρόοοονια πριν, νομίζω το .97 ?,
κατέβηκα στην Αθήνα με τα "σημαιάκια μου" (!!!) δηλαδή κάμποσα θεατρικά που είχα παρουσιάσει στην Ομογένεια (με την πολυσχιδή βοήθεια του Δημήτρη, και γενικά της οικογένειάς μου)
και ζήτησα ακρόαση από τον Πρόεδρο της Εθνικής Εταιρείας... και από εκείνον της Θεατρικής...
Και οι δύο, -ξεχωριστά βέβαια, έθεσαν ζήτημα Καταστατικού...
Αφήστε την Εθνική...
τα γνωρίζετε...
Μα ο κ.Πρόεδρος της Θεατρικής, να μου λέει ( άκουσον, άκουσον,) ότι αυτά τα θεατρικά θα 'επρεπε να έχουν "ανέβει στην Αθήνα, γενικά, να είναι πάνω από τρεις διαφορετικές παραστάσεις, να έχω αποδείξεις γι' αυτά, με θέατρο, διεύθυνση, είσιτήρια κι ονόματα ηθοποιών... και να έχω ενεργή παρουσία και πέραν των 3 τουλάχιστον παρουσιασθέντων έργων...) κ.λ.π.
Βαρύγδουπος ο κύριος, (...κουνιούνται τα...αμπελόφυλλα, έλεγε ο σχωρεμένος ο πατέρας μου) και εφυγα με τόση αηδία!!!)
Ναι, η επίσημη Νέα Υόρκη και η... Αστορια, (εξ ου και το Αστοριανή...)
με τίμησαν ήδη τρεις φορές για την προσφορά μου κ.λ.π....
κι Ελληνες θα έπρεπε να αλλάξουν το Καταστατικό για...χατίρι μου , και δεν γινόταν...
Ναι, ανήκω στην Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών (το... αναφέρω συνήθως για τους ...άλλους (!), μα κι εκεί, φαγωμάρα κι άγιος ο ...Γεραμπής! Γράμματα στέλνουν σπανίως, μόνον όταν ζητήσουν ψήφο κ.λ.π.)
Πλήρης απογοήτευση...
κι εσείς,
κ. Περέλη, που είστε εκεί, στη χώρα που λέει ότι οι ...'ελληνες του "εξ απο δω..." είναι καλύτεροι από μας...
σίγουρα σε τέτοια είμαστε, (μόνο που μερικοί-μερικοί ακολουθούν μ' ευλάβια... τα χούγια της Μαμάς...)
Σας κούρασα, ίσως,
κι εδώ κουφόβραση, περιμένοντας θύελλα,
μα δεν άντεξα να μη σας ενημερώσω... δεόντως, έ!
Πάντα φίλη,
(ο Δημήτρης μου, ένα ακριβώς χρόνο μετά από κείνη την 33-μερη καρδιακή...ιστορία, είναι πολύ καλά σας στέλνει θερμούς (καλοκαιριάτικους!) χαιρετισμούς κι ένα πελώριο "ευχαριστώ" για τις τότε ευχές σας και την ...νυχτερινή παρέα μου μου κάνατε)
Βλέπετε, είναι κάποιες μικρές ιστορίες στη ζωή μας που μας αφήνουν έντονα σημάδια.
Πάντα φίλη, λοιπόν,
(δες τε και την ανθοφορία της Αστοριανής... λίγο πιο πέρα...)
Υιώτα,
αστοριανή και... αστοριανη2
Νέα Υόρκη

Ελένη Λιντζαροπούλου είπε...

Και... επανέρχομαι... διότι μέσα στο πάθος που μου ενέπνευσε το κείμενο του Νίκου Περέλη (με ένα λάμδα φυσικά)... ξέχασα να σας συγχαρώ Φαίδωνα για την αποκλειστικότητα που εξασφαλίσατε για μας και το Καφενείο.

Να είστε βέβαιοι και οι δυο... στην μεγάλη μας ερημία, οι ψίθυροί σας είναι οάσεις πνευματικής ελπίδας.

Αγαπώ να πιστεύω ότι τίποτα δεν πάει χαμένο και τις φωνές και τους ψιθύρους σας δεν τους παίρνει ο άνεμος. Γεννοβολούν στο μέλλον.


Την Καλημέρα μου σε όλους

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@Βig Mama
Mama, το ήθος που έχει ρίζες, είναι σαν τον βράχο, αντέχει. Το θέμα είναι να φυτρώνουν κι άλλοι βράχοι ο ένας δίπλα στον άλλον. Πάντως το σχόλιό σου έχει μια τέτοια ανθρωπιά, που μοιάζει να ξορκίζει τα αρνητικά της ζωής χωρίς να το επιδιώκει...
Για όλα τ' άλλα σ' ευχαριστεί υποθέτω ο φίλος μου Ο Νίκος Περέλης (δεν είναι της ιντερνετικής τεχνολογίας) και ασφαλώς κι εγώ.

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@Αστοριανή
Κατ' αρχήν πρέπει να σου πω πως χαίρομαι πάρα πολύ που ο Δημήτρης απολαμβάνει μαζί σου τουλάχιστον τις μικρές χαρές της ζωής, ενώ εύχομαι να παίρνουν σειρά και οι μεγάλες.Χαίρομαι που είναι καλά στην υγεία του, και έχει πια πίσω του (όπως κι εσύ) σαν μακρινή ανάμνηση την περιπέτειά του, την περιπέτειά σας. Τα όσα Θυμάσαι για κείνες τις μέρες είναι απολύτως φυσικά, αφού όταν η αγωνία και η περιπέτεια μοιράζεται, γίνεται πιο υποφερτή. Όταν είχα κι εγώ την περιπέτειά μου με την υγεία μου στην Αθήνα, έπαιρναν γνωστοί και φίλοι από τη Μυτιλήνη και τη Μήθυμνα 3 φορές την ημέρα τηλέφωνο για να μαθαίνουν τις εξελίξεις. Συγκινήθηκα τόσο πολύ που ξέρεις τι σκέφθηκα; Πως πρέπει να επιζήσω για να μην απογοητεύσω όσους με αγαπούν και ενδιαφέρονται για μένα...
Όσο για το κείμενο του Περέλη είναι ένα καταπληκτικό κείμενο (και βιβλίο) και όσο και αν μας είναι οικεία τα όσα λέει, (αφού ο καθένας έχει τις μαύρες εμπειρίες του)πάντα έχουμε να κερδίσουμε από την εμπειρία του άλλου , πολύ περισσότερο όταν αυτή η εμπειρία αποστάζεται με τον τρόπο του σπουδαίου θεατρικού σκηνοθέτη. Μια κόλαση λοιπόν η καλλιτεχνική ζωή (και όχι μόνο) στην Ελλάδα, με επίχρισμα Παραδείσου.
Να 'σαι καλά Γιώτα μου

Αστοριανή είπε...

Λεβέντες κι οι δυο σας, λοιπόν!
Φίλε Φαίδωνα,
η υγεία, το μυαλό και το... καλό όνομα, είναι συστατικά που "σχεδια...γραφούν" το περαστικό υπάρχω μας...
Ναι, να είμαστε ολοι καλά, και...να δημιουργούμε!
Καυτούς χαιρετισμούς από Νέα Υόρκη,
Υιώτα
αστοριανή

Χαρά είπε...

Ποιος όμως θα τολμήσει να υψώσει το ανάστημά του μπροστά στην ανερμάτιστη εκμετάλλευση του ανθρώπου όταν η κυρίαρχη χρηματιστική ιδεολογία προστάζει το αντίθετο? Όταν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης εξαγοράζονται, οι "Ανεξάρτητοι" εξαρτώνται από τα σχόλια των εξαγορασμένων και οι εξάρχοντες επιστρέφουν σε πολιτισμικά προϊστορικές εποχές όπου άρχει ο ιδεολογικά συγκενέστερος με τα ζώα της ζούγκλας, η κόλαση δυστυχώς δεν είναι μόνο δική μου.

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@Χαρά
Υπάρχουν κάποιοι Χαρά που σηκώνουν το ανάστημά τους . Λίγοι. Που δεν είναι γνωστοί. Γίνεσαι γνωστός μαθές όταν δεν λειτουργείς με της συνταγές της κάθε λογής εξουσίας; Που πληρώνουν το τίμημα γιατί σηκώνουν το ανάστημά τους. Που δεν είναι αρκετοί για να αλλάξουν την κατάσταση. Αλλά που είναι αρκετοί σαν μαγιά, σαν άλλοθι, που ίσως με τον καιρό γίνουν περισσότεροι. Βλέπεις Χαρά; Ώριμοι άνθρωποι και σκεπτόμαστε σαν έφηβοι. Αδιόρθωτοι...Καλά να πάθουμε....

Ελένη Λιντζαροπούλου είπε...

Λοιπόν... ξημερώνομαι διαβάζοντας και καθώς έπεσα ξανά σε στίχους που τους είχα ξεχασμένους, είπα να τους καταθέσω σε αυτή την ανάρτηση γιατί νομίζω ότι είναι σαν συνέχειά της αλλά και προπομπός στα όσα σημαντικά καταθέτει ο Νίκος ο Περέλης, ο Φαίδωνας και οι υπόλοιποι φίλοι...

Διαβάζοντας τους ένιωσα σαν να προλέγουν τα όσα "θαυμαστά" συμβαίνουν στις μέρες μας και σαν να βεβαιώνουν για τους κύκλους που κάνει η ιστορία διαρκώς...

ο αγαπημένος μου παλιός...

Κωστής Παλαμάς…
Από την Ασάλευτη ζωή

Μόνος. Εν άδειο απέραντο τριγύρω μου,
και μιας πολέμιας χλαγοής ασώπαστη φοβέρα.
Κι όταν εκείνη κατακάθεται,
μόνος, θανάσιμη σιωπή παγώνει πέρα ως πέρα.

Μόνος. Μ’ αρνήθηκαν οι σύντροφοι,
κι από το πλάι μου γνωστικά τ᾿ αδέρφια τραβηχτήκαν.
Μ᾿ έδειξε κάποιος, - Νάτος! - Κατ᾿ επάνω μου
γυναίκες, άντρες, γέροντες, παιδιά, σκυλιά, ριχτήκαν.

Το χέρι τ᾿ ακριβό της Οδηγήτρας μου
που με κρατούσε, ανοίχτηκε προς άλλα χάδια... Μόνος.
Σε βάθη μυστικά περνούνε αστράφτοντας,
των ασκητάδων ο χορός, του μαρτυρίου ὁ θρόνος.

Φωτιά βαλαν, το κάψανε το σπίτι μου
και σύντριψαν τη λύρα μου με τη βαθιά αρμονία.
Την Πολιτεία δυο Λάμιες τη ρημάζουνε:
η λύσσα του καλόγερου και του δασκάλου ἡ μανία...


Σας καλημερίζω και θα σας δω ξανά ακμαίους και δυναμικούς... μόλις επιστρέψω από τη Μάνη.

Να είστε καλά όλοι και να μου προσέχετε.

(Μου βγαίνει η mama...τι να κάνω;)

Ανώνυμος είπε...

Φαίδωνα, γεια σου,
Οπως γνωρίζουμε, ο άνθρωπος είναι έλλογο ζώο, γιαυτό έχει φτάσει και σε άξια δημιουργικά κατορθώματα.
Πολλές φορές όμως, δυστυχώς, επιστρέφει στη ζωόδη του υπόσταση και ξεπηδούν όλα αυτά τα άθλια που βλέπουμε σήμερα και τα οποία τόσο παραστατικά μας παρουσιάζει ο κ. Περέλης. Ελπίζω κάτι τέτοιες φωνές ν'ακουστούν περισσότερο ίσως και συμμαζευτούμε.
Νάσαι καλά,
Νίκος Λιψάνος, Manhattan

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@Big Mama
Σ' ευχαριστούμε Mama για το ποίημα του Κωστή Παλαμά και για την υπενθύμιση ότι η τέχνη είναι πανταχού παρούσα...

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@Νίκος Λιψάνος
Κατ' αρχήν Νίκο μου είναι σημαντικό να υπάρχουν άνθρωποι που σκέπτονται έτσι. Αυτοί λειτουργούν σαν ένζυμα μέσα στην κοινωνία για να γίνει η ζύμωση της μετάλλαξης. Αν δεν είναι αρκετά τα ΄"ένζυμα" δεν μπορεί να γίνει η ζύμωση. Είναι απαραίτητο όμως να υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι ως πρότυπα, μήπως κάποτε τους ακολουθήσουν κι άλλοι... Κι αυτός είναι ο ειρηνικός τρόπος και ο μακρύς...

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

ΜΗΘΥΜΝΑ

ΜΗΘΥΜΝΑ
Γενέθλιος τόπος