Πέμπτη, Αυγούστου 25, 2011

ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΤΕΧΝΗ




Μοντέρνα τέχνη, δεν είναι απαραίτητα μόνο οι κατασκευές της εντυπωσιοθηρίας, που έχουν σκοπό να μας πείσουν ότι κάτι καινούριο (που μπορεί να συμβαίνει κι αυτό) συμβαίνει, ενώ το μόνο που συμβαίνει είναι ότι κάποιοι τεχνίτες θέλουν να εντυπωσιάσουν ως καλλιτέχνες. Ο χρόνος, ο μεγάλος κριτής, δεν χαρίζεται σε κανέναν. Κρατάει το σφουγγάρι και σβήνει. Το μόνο ασφαλές κριτήριο για ένα έργο τέχνης, είναι το αν μεταδίδει συγκίνηση στον αποδέκτη.. Τα υπόλοιπα είναι κατά τη γνώμη μου (όχι απαραίτητα και σωστή) σπουδαιοφανείς και λόγιες φλυαρίες. Ήμουν πάντα επιφυλακτικός στους ορισμούς περί Τέχνης των διαφόρων επιφανών προσωπικοτήτων των Γραμμάτων και της Τέχνης.



Κανένας ορισμός δεν μπορεί ολοκληρωμένα να να περιγράψει τι είναι Τέχνη. Γι αυτό και η Τέχνη είναι ό,τι πιο ξεχωριστό στη ζωή μας: Επειδή δεν χωρά σε ορισμούς. Οι μόνες απόψεις για την Τέχνη που έχουν κάποια εγκυρότητα είναι οι διατυπωμένες με τρόπο υπερβατικό-ποιητικό, όπως αυτή του Τ. Λειβαδίτη που λέει: "Τέχνη είναι να σκαρφαλώνεις σε μια φανταστική τριανταφυλλιά για να κόψεις ένα αληθινό τριαντάφυλλο", και πάλι δεν αγγίζουν το βάθος της. Δεν μπορούμε όμως να διατυπώνουμε ορισμούς για την Τέχνη, όπως κάνουμε με τις Φυσικές επιστήμες...



Τα έργα της Τέχνης εξαντλώντας τα όρια της λογικής που στενεύουν τους δημιουργούς, αναζητούν κι άλλες διεξόδους μέσα από την αισθητική, το συναίσθημα και τις αναλογίες λογικής και συναισθήματος που καθορίζει ο δημιουργός, αποβλέποντας σε μια νέα έκφραση. Η Τέχνη, δεν είναι μια μεταγλώσσα, όπως λέει ο Ταρκόφσκι, αλλά μια άλλη γλώσσα . Η μεταγλώσσα είναι ακόμα ζητούμενο. Και αν κατακτηθεί, τότε θα κατακτηθεί και η μεταλογική καθώς και η μεταφυσική. Ο Ζαν Κοκτώ λέει ότι "Η ποίηση είναι απαραίτητη, ας ήξερε μόνο γιατί". Θα έλεγα ότι η σημασία της ποίησης βρίσκεται στο ότι είναι περιττή... Αν δεν υπήρχε ποίηση θα επιβιώναμε. Όμως αφού επιβιώσουμε, αναζητούμε το περιττό (ποίηση) για να το υψώσουμε στη πιο ραφιναρισμένη έκφραση του ανθρώπου.



Ασφαλώς με το σημείωμα αυτό δεν μπορώ να καλύψω όσα θα ήθελα για την Τέχνη. Λίγες σκέψεις έκανα, στα πλαίσια του διαθέσιμου χώρου και της αναγνωστικής αντοχής σας. Και κάτι τελευταίο για τους ποιητές: Ο ποιητής, ως προηγούμενος, πάντα έδινε τροφή στο φιλόσοφο για να συνεχίσει με άλλο τρόπο: Με το κάρπισμα της ανθρώπινης σκέψης. Η ποίηση, ασφαλώς και είναι ο τρόπος να βρίσκεις διεξόδους στην ύπαρξη αλλά και να κοιτάς κατάματα το θάνατο....



Φ.Θ.


12 σχόλια:

ΤΕΜΑΧΙΣΤΗΣ είπε...

Για επισκεψούλα ήρθα (για να κλέψω λίγη αύρα από το νησί σου), διάβασα, συμφώνησα, ... ψιλοβαρέθηκα να συμπληρώσω τη σκέψη σου, άλλωστε, είναι ένα θέμα, που η προσωπική αντίληψη, η ματιά του καθενός, οι ("γυμνασμένες") αισθήσεις κι εντέλλει ο χρόνος είναι οι εκτιμητές ... σ'εμάς μένει η στιγμιαία ομορφιά !!

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@ΤΕΜΑΧΙΣΤΗΣ

Καλώς τον. Οι βολτούλες στους κήπους των άλλων, πάντα μας βοηθούν να αλλάξουμε παραστάσεις φίλε μου. Και ναι, απλά όπως λες σε μας μένει η στιγμιαία ομορφιά και συμπληρώνω: Στο μέτρο που αυτή η ομορφιά η στιγμιαία ζυμώνεται μέσα μας, γίνεται μόνιμο στοιχείο της προσωπικότητάς μας. Με το κείμενο της ανάρτησης θέλησα απλά να καταδείξω την ελευθερία που αναπνέει η Τέχνη, μακριά από εγκλωβιστικούς ορισμούς.

Un par de neuronas... είπε...

Σιγά-σιγά διαβάσα το κείμενο και είχα κάποιες αμφιβολίες για το αν κατάλαβα καλά ή όχι.

Όταν αυτό συμβαίνει σε μένα, εγώ διαβάζω τα σχόλια των φίλων μας.

Μου άρεσε η απάντησή σου στον ΤΕΜΑΧΙΣΤΗΣ.

Φιλιά και καλοκαιρινές αγκαλιές σε όλους.

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@Veronica Marsa
Καλή μου φίλη, πόσο χαίρομαι που σε ξαναβλέπω πάλι εδώ.
Πως πάει η μεγάλη σου οικογένεια με τα όμορφα παιδάκια σου; Χαίρομαι πολύ που πέτυχες αυτό που ήθελε η μεγάλη καρδιά σου.
Να είστε όλοι μέσα στις φροντίδες σας και τα όποια προβλήματα, χαρούμενοι, αγαπημένοι και γεροί.
Φιλιά σε όλη σου την οικογένεια και σε σένα ξεχωριστά.

Ανώνυμος είπε...

Σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης θυμάμαι΄, η τέχνη υπήρχε σε ελάχιστες δόσεις και πάντα δάσκαλοι και μαθητές την προσέγγιζαν σε τυποποιημένη συσκευασία χωρίς να παίρνουν τίποτα από αυτήν. Οι σκέψεις σου για την τέχνη κ. Φαίδων, έσπασαν κάποια από τα μπετόν αρμέ κλισέ μου και απελευθέρωσαν την οπτική μου για την τέχνη. Για τέτοιες αναρτήσεις αξίζουν να υπάρχουν τα ιστολόγια.
Δε βλέπω τη Μέδουσα όμως και μου 'λειψε...

"Ο Παράξενος"

Ελένη Λιντζαροπούλου είπε...

Λοιπόν φίλοι μου καλοί... ένας τρομερός πόνος στο αυτί (ευτυχώς) με έκανε να αργήσω να γράψω και έτσι εκτός από την ανάρτηση απολαμβάνω μαζί και τα θαυμάσια σχόλιά σας.

Το μόνο που έμαθα από τους καλούς δασκάλους που είχα στην ιστορία της Τέχνης είναι αυτό που τόσο σπουδαία διατύπωσες Φαίδωνα σε αυτό σου το καθαρό και σαφές κείμενο: "Το μόνο ασφαλές κριτήριο για ένα έργο τέχνης, είναι το αν μεταδίδει συγκίνηση στον αποδέκτη."

Το τι είναι και τι δεν είναι όμως Τέχνη, σαφώς και δεν μπορούμε να το ορίσουμε... να το προσδιορίσουμε ίσως ανάλογα με την αίσθησή μας ή την αισθητική μας… αλλά να το ορίσουμε πώς; Πώς να χωρέσει αυτό που εξυψώνει τον άνθρωπο και τον κάνει να συναντά τις πιο υψιπετείς αλλά και τα πιο βαθιές του διαστάσεις σε έναν ορισμό;

Φαίδωνα αγνοώντας τον κίνδυνο να αρχίσουμε πάλι τις κουβέντες για τα καλά μας λόγια… θα ήθελα να πω το εξής: Το κείμενό σου ανατρέπει τις απόψεις δύο πράγματι σπουδαίων προσώπων με την διαύγεια του και την σταθερότητα των επιχειρημάτων του. Σε χαίρομαι και ξέρεις γιατί; Γιατί δεν φιλοδοξείς να δώσεις απάντηση στα μεγάλα ερωτήματα, όπως λανθασμένα κάνουν πολλοί άνθρωποι από τον χώρο της Τέχνης (και όχι μόνον)… Με τα κείμενά σου απλά και καθαρά επιδιώκεις να προάγεις ένα βήμα την σκέψη στο να δει ή να επεξεργαστεί την αλήθεια… την αλήθεια που δεν ισχυρίζεσαι ότι γνωρίζεις αλλά, ως ποιητής, ανακαλύπτεις διαρκώς.

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@ Ο Παράξενος
Δυστυχώς αυτή είναι η εικόνα της εκπαίδευσης σε σχέση με την τέχνη, μέχρι σήμερα αγαπητέμου Παράξενε.
Πάντως χαίρομαι πάρα πολύ που η ανάρτηση σού έδωσε κάτι ουσιαστικό όπως αναφέρεις.Όσο για τη Μέδουσα, ελπίζω πως όπου να 'ναι θα φανεί.

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@Eλένη Λιντζαροπούλου

Ελένη σ' ευχαριστώ. Θα ήθελα να προσθέσω ότι η κάθε άποψη που φιλοδοξεί να γίνει ένα ακόμα βήμα για την προσέγγιση της τέχνης, δοκιμάζεται ανάμεσα στο καμίνι των άλλων απόψεων και της δημόσιας κρίσης. Η δε αντοχή της κρίνεται μέσα στο χρόνο. Αρκεί ο εκφράζων την άποψη, να τολμά να εκτεθεί δημόσια. Η τέχνη σαφώς και δεν ορίζεται αλλά προσεγγίζεται. Οι ορισμοί για την τέχνη, είναι ευκολίες της στιγμής και πηγάζουν από την ματαιοδοξία εκείνων που τους δημιουργούν. Οι βεβαιότητες στην τέχνη οδηγούν σε οδυνηρά τρακαρίσματα. Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι σχετική και διαρκώς μετακινούμενη. Ότι χτες ήταν Αλήθεια, σήμερα δεν είναι. Κι όπως είπες κι εσύ κάποτε , επικαλούμενη τον Αριστοτέλη: "Τί τό όν; Το αεί απορούμενον..." Έτσι το μόνο που μας μένει, είναι να προσπαθούμε βήμα-βήμα να διευρύνουμε τον ορίζοντα προσέγγισης της τέχνης και της κάθε μετακινούμενης αλήθειας.

Βελησσαρίου Χρυσούλα είπε...

Δεν είμαι ειδήμων...επί του θέματος. Άπτομαι διαισθητικά του μυστηρίου της ανθρώπινης επικοινωνίας μέσω της Τέχνης. Οπότε συμφωνώ απολύτως με τους περισσοτέρους προλαλήσαντες και φυσικά με την άποψή σας, κ. Θεοφίλου. Ποτέ παρά τις προσπάθειές μου να εντρυφήσω στις Καλές Τέχνες (από εσωτερική παρόρμηση) δεν με ήλκυσε το στημένο, το τεκμηριωμένο, παρότι θετικός επιστήμων. Στην Τέχνη με προσελκύει ακριβώς η ελεύθερη έκφραση συναισθημάτων που είναι ανέφικτο να εκφραστούν και μεταδοθούν με άλλο τρόπο,ενώ αυτό είναι απόλυτη ανάγκη για τον καλλιτέχνη. Και ω του θαύματος, ο πόθος υλοποιείται αγγίζοντας με εντελώς συχνά διαφορετικούς τρόπους τα συναισθήματα των θεατών, ακροατών, ή αναγνωστών του. Έτσι μαγικά η εσωτερική παρόρμηση του καλλιτέχνη αναλύεται ως "κατά Φερμά" σε ποικίλλες βασικές συχνότητες που συντονίζονται καθεμιά με τις ιδιαιτερότητες του κάθε υποκειμένου. Έτσι κι αντίστροφα λες υπακούοντας στους νόμους κάποιας ψυχικής κβαντομηχανικής η αξία του πειράματος τέχνης προσδιορίζεται και επηρεάζεται από τις αντιδράσεις των παρατηρητών του. Ομορφαίνει από την ίδια την ανταπόκριση του κοινού! Ευχαριστώ για το άρθρο σας.

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@ Χρύσα Βελησσαρίου

Καλώς όρισες Χρύσα στο "Καφενείο" που προτιμά κι ο...Θεός.
Αυτή ακριβώς η λέξη που είπες "μαγική" και προσθέτω "διαδικασία", στην καλλιτεχνική δημιουργία, και η τρόπον τινά ψυχική κβαντομηχανική που ανέφερες, μας επιτρέπουν να προσεγγίσουμε την τέχνη αλλά όχι να την ορίσουμε. Άλλωστε αν μπορούσαμε να την ορίσουμε, ασφαλώς θα έχανε τη μαγεία της και ίσως και να βρισκόταν και τρόπος μετά από τον ορισμό της, να περάσει στη "μαζική παραγωγή" όπως τα πλαστικά αντικείμενα. Έχω με πολλή ικανοποίηση παρατηρήσει Χρύσα, την ευαισθησία των θετικών επιστημόνων, ιδιαίτερα των φυσικών, απέναντι στην ποίηση. Ξέρω το γιατί, αλλά αυτό θα το πούμε ίσως μια άλλη φορά. Εγώ σε ευχαριστώ για τη συνεισφορά σου και καλό ξημέρωμα.

Σταθης Παπασταμουλος είπε...

Ναι συμφωνώ, η τέχνη είναι αγωγός συναισθημάτων αλλά όχι μόνο, γιατί μεταφέρει και ποιότητες στον αποδέκτη. Αλλά δεν είναι μόνο αγωγός είναι και το σήκωμα της κουρτίνας που μας επιτρέπει να δούμε το αδιόρατο υπόβαθρο των πραγμάτων.
Η τέχνη είναι διαστολή της συνείδησης.
Τέχνη είναι μια σκάλα χωρίς σκαλιά που για να την ανεβούμε πρέπει να δημιουργήσουμε το σκαλί που θα πατήσουμε. Και οι πρωτομάστορες αυτής της σκάλας, αυτοί που κόβουν, μεταφέρουν και καρφώνουν κάποιο σκαλί είναι οι καλλιτέχνες.
Για αυτό κ Θεοφίλου Ευχαριστώ..

ΦΑΙΔΩΝ ΘΕΟΦΙΛΟΥ είπε...

@Στάθης Παπασταμούλος

Καλώς όρισες αγαπητέ φίλε Στάθη στο φιλικό χώρο μας.
Ασφαλώς και μας δίνει όλα αυτά που αναφέρεις η τέχνη και άλλα και άλλα, διατηρώντας τη μαγεία της πάντα ακέραια και την επίδρασή της καθοριστική, σε όσους είναι δεκτικοί.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

ΜΗΘΥΜΝΑ

ΜΗΘΥΜΝΑ
Γενέθλιος τόπος