ΑΝΤΙΟ ΧΑΡΟΛΝΤ

Ανήμερα των Χριστουγέννων, ανακοινώθηκε ότι ο μεγάλος θεατρικός συγγραφέας και νομπελίστας (2005) Χάρολντ Πίντερ, έφυγε από κοντά μας. Ένα πνεύμα αιρετικό και μαχητικό, στάθηκε πάντα με θάρρος απέναντι στη χυδαιότητα και τον τρόμο της εξουσίας. Παθιασμένος υπερασπιστής των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Άσκησε σκληρή κριτική στην Αγγλική κοινωνία, όπου ο σνομπισμός, η υποκρισία και η επιτήδευση δημιούργησαν παράδοση και…life style ειδικά σ’ αυτή τη χώρα Έγραψε περί τα 30 θεατρικά έργα. Το έργο του αναγνωρίστηκε και τιμήθηκε σε όλο τον κόσμο, εκτός από την Αγγλία όπου αγνοήθηκε συστηματικά, επιβεβαιώνοντας το: «Ουδείς προφήτης στον τόπο του».
Ο Πίντερ είχε δηλώσει ότι δεν θέλει να αναφέρονται στο ίδιο ως συγγραφέα αλλά ως πολιτικό ακτιβιστή - αυτοπροσδιορίζεται εξάλλου όχι ως Βρετανός αλλά ως Πολίτης του Κόσμου. Έχω ακούσει πως τα Χριστούγεννα και το Πάσχα είναι ανοιχτοί οι ουρανοί… Έτσι ο μεγάλος αυτός διανοούμενος και συγγραφέας θα έχει στους ουρανούς την υποδοχή που του αξίζει.. Αντίο Χάρολντ.
Φαίδων Θεοφίλου

ΠΟΛΙΤΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Οι πολιτικές ανησυχίες του Πίντερ άρχισαν να καλλιεργούνται σε νεαρή ηλικία και το 1949 κατηγορήθηκε ως αντιρρησίας συνείδησης επειδή αρνήθηκε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία.
Αν και τα έργα της νεανικής του περιόδου χαρακτηρίζονται από τον ατομικότητα και το σχεδόν απολιτικό των ηρώων, ο Χάροντ Πίντερ τα τελευταία 25 χρόνια παρεμβαίνει συστηματικά και ριζοσπαστικά στα πολιτικά δρώμενα. Ακόμη και μετά την διάγνωση καρκίνου του οισοφάγου πριν δύο χρόνια, ο Πίντερ δεν έχει πάψει ούτε στιγμή να καταγγέλλει τις επιλογές του Τόνι Μπλερ, του σημερινού Βρετανού Πρωθυπουργού.
Μια σθεναρή και ανυποχώρητη φωνή διαμαρτυρίας, ένας υπερασπιστής των καταπιεσμένων και των θυμάτων της αλαζονείας, που εξαπολύει καταστροφικούς πολέμους.
Είναι από τους πρώτους διανοούμενους που καταδίκασαν την πολιτική του Μπλερ και την επιδρομή στο Ιράκ και ζήτησαν την παραίτησή του, όπως και τη διενέργεια έρευνας για τον αριθμό των θυμάτων που προκάλεσε ο πόλεμος. Ο Βρετανός Πρωθυπουργός, σύμμαχος του Τζορτζ Μπους, προφανώς από αμηχανία για τη βράβευση του σφοδρού επικριτή του, σίγησε για πολλές ώρες χωρίς να κάνει μια έστω τυπική δήλωση.
Εδώ και 32 χρόνια, από το 1973, είναι ο μαχητής ο οποίος υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα με γενναιότητα και συνέπεια. Μαζί με τον Άρθουρ Μίλερ ταξίδεψαν πριν από είκοσι χρόνια στην Τουρκία, υποστηρίζοντας τα δικαιώματα των πολιτικών κρατουμένων-θυμάτων της δικτατορίας. Υψώνει σε κάθε ευκαιρία τη φωνή του με θάρρος: Για τη γενοκτονία των Κούρδων, για την ανατροπή της δημοκρατίας στη Χιλή και τη στήριξη των δικτατοριών στη Λατινική Αμερική από τις ΗΠΑ, για την επιδρομή στη Γιουγκοσλαβία και τον πόλεμο στο Κόσοβο, για την εισβολή στο Ιράκ, για την τρομοκράτηση του κόσμου από τον Μπους.
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ζήτησε να παραπεμφθούν στο Διεθνές Δικαστήριο οι Μπους και Μπλερ ως εγκληματίες πολέμου. «Για μένα ο Μπλερ είναι ένας εγκληματίας πολέμου. Δεν αναφέρομαι στον Μπους, αυτός είναι χειρότερος», είχε δηλώσει χωρίς δισταγμό, όταν ρωτήθηκε, για τον σημερινό Βρετανό Πρωθυπουργό:Είναι φανατικός πολέμιος του πολέμου στο Ιράκ, όπως ήταν και του βομβαρδισμού της Γιουγκοσλαβίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εκτιμούσε τον Μιλόσεβιτς. Το 2003 τύπωσε αντιπολεμικά ποιήματα για τη σύγκρουση στο Ιράκ. «Τα ποιήματα αυτά εκφράζουν τον προσωπικό θυμό μου και την απέχθειά μου. Στα θεατρικά μου έργα δεν αηδιάζω από τους χαρακτήρες, ακόμα και όταν είμαι κριτικός απέναντί τους. Οφείλω να τρέφω κάποια συμπάθεια γι' αυτούς, διαφορετικά δεν θα μπορώ να τους κάνω να μιλήσουν. Τους αγαπώ, με κάνουν να γελώ, παρά το ότι οι περισσότεροι είναι άξεστοι. Γράφοντας για εκείνους, γράφω επίσης και για μένα», είχε δηλώσει.
Τον περασμένο Φεβρουάριο είχε δηλώσει ότι έχει «τελειώσει» ως θεατρικός συγγραφέας. «Έχω γράψει είκοσι εννέα θεατρικά. Δεν είναι αρκετά;», είχε αναρωτηθεί και υποστήριζε ότι ήρθε η ώρα να στραφεί στην πολιτική. Αυτό επιβεβαίωσε και ο Αλαν Τζένκινς, επικεφαλής του λογοτεχνικού ενθέτου των «Τάιμς», όταν διαβεβαίωνε ότι δεν θα χαρούν όλοι με αυτό το Νόμπελ: «Δεν μπορώ να φανταστώ» είπε «ότι ο Μπλερ ή το Υπουργικό του Συμβούλιο θα έχουν ακριβώς... εκστασιαστεί».
Μια επιβεβαίωση της ανυποχώρητης στάσης του απέναντι στην εξουσία, στους παραλογισμούς και στην καταπίεση που ασκεί.
Επικριτικά σχόλια προκάλεσε εξάλλου το γεγονός ότι στην Βρετανίας, εκτός από μια εκπομπή στο Τρίτο Πρόγραμμα του ΒΒC, τα γενέθλια του Πίντερ στις 10 Οκτωβρίου πέρασαν απαρατήρητα. Ο Πίντερ τιμωρήθηκε για την καταιγιστική κριτική για την πολιτική της «ταγγής πολεμοκάπηλης μουσίτσας», του Τόνι Μπλερ.
Σε ένα ιδιαίτερα φορτισμένο συναισθηματικά άρθρο του στη βρετανική εφημέριδα Guardian, ο θεατρικός κριτικός Μάικλ Μπίλιγκτον, ο οποίος είναι και βιογράφος του Χάρολντ Πίντερ, στρέφει τα πυρά του εναντίον της Υπουργού Πολιτισμού της Βρετανίας

ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΟΥ ΝΟΜΠΕΛ

Ο Xάρολντ Πίντερ επελέγη από τους Σουηδούς Αθάνατους γιατί «απεκατέστησε το θέατρο στα βασικά του στοιχεία: ένα περίκλειστο στον χώρο κι έναν αναπάντεχο διάλογο, όπου οι άνθρωποι είναι ο ένας στο έλεος του άλλου και η υποκρισία καταρρέει», όπως αναφέρουν στο σκεπτικό της απονομής της ανώτατης αυτής τιμητικής διάκρισης στο χώρο της Λογοτεχνίας, η οποία συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10 εκατομμυρίων κορωνών (1,1 εκατ. ευρώ).
Σε άλλο σημείο αναφέρεται ότι ο Πίντερ "αποκαλύπτει το βάραθρο μέσα από τη μωρολογία της καθημερινότητας και παραβιάζει τις πύλες για να εισέλθει στους κλειστούς θαλάμους της καταπίεσης" ή πιο ελεύθερα «αποκαλύπτει σκοτεινά στοιχεία και δυνάμεις της καθημερινότητας και φτάνει στα άδυτα της ψυχής»


ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΠΙΝΤΕΡ ΠΟΥ ΠΑΙΧΤΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
1963. «Ένας ασήμαντος πόνος»: Κυριαζής Χαρατσάρης.1964. «Ο Γυρισμός»: Κάρολος Κουν.1965. «Ο Επιστάτης»: Κάρολος Κουν.1969. «Πάρτι γενεθλίων»: Κάρολος Κουν.1970. «Ο Εραστής»: Νίκος Χατζίσκος. «Το βουβό γκαρσόνι»: Δημήτρης Κωνσταντινίδης.1973. «Παλιοί Καιροί»: Κάρολος Κουν.1976. «Επίδειξη μόδας»: Μίνως Βολανάκης.1980. «Προδοσία»: Κάρολος Κουν.1982. «Τοπίο»: Κάρολος Κουν.1983. «Νυχτερινό σχολείο»: Νίκος Χουρμουζιάδης.1984. «Η Νύχτα»: Μιχαήλ Μαρμαρινός.1987. «Άλλοι τόποι» γενικός τίτλος που στεγάζει τα «Οικογενειακές φωνές», «Μια κάποια Αλάσκα», «Σταθμός Βικτώρια»: Αντώνης Αντύπας,1990. «Βουνίσια γλώσσα»: Νίκος Διαμαντής,1991. «Οι νάνοι»: Μίνως Βολανάκης,1995. «Φεγγαρόφωτο»: Αντώνης Αντύπας.1997. «Ενα για τον δρόμο»: Νίκη Τριανταφυλλίδη.1999. «Σιωπή»: Νίκος Διαμαντής.2000. «Νεκρή Ζώνη»: Αντώνης Αντύπας.2000. «Τέφρα και σκιά»: Λευτέρης Βογιατζής.

Ο Μάριος Πλωρίτης έχει αποδώσει τον «Επιστάτη» («Δωδώνη»), ο Κώστας Σταματίου το ίδιο έργο («Ιθάκη»), ο Παύλος Μάτεσις το «Πάρτι γενεθλίων», «Η συλλογή», «Ο εραστής» («Δωδώνη») και το μοναδικό μυθιστόρημα του Βρετανού νομπελίστα «Οι νάνοι» («Καστανιώτης»), η Μάγια Λυμπεροπούλου, τα «Παλιοί καιροί» και «Ένα ακόμα και φύγαμε» («Δωδώνη»). Στα βιβλιοπωλεία μπορείτε να βρείτε ακόμη: τα «Πόλεμος» («Αιώρα»), «Τέφρα και σκιά» (μτφρ.: Αννα Καρναβά, Ειρήνη Λεβίδη, «Καστανιώτης») και «Τοπίο και σιωπή» (μτφρ.: Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλη, «Λαβύρινθος»). Η συλλογή «Ποιήματα 1948-2004» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Κέδρος», σε μετάφραση Νίνου Φένεκ Μικελίδη
πηγή: booksinfo